اندیشکده شورای آتلانتیک : «می‌خواهید جنگ تجاری آمریکا و چین را بفهمید؟ با سویا و باتری‌ها شروع کنید.» | ۲۲ فروردین ۱۴۰۴

مقدمه

پایه‌های روابط تجاری ایالات متحده و چین فروریخته است. دو اقتصاد بزرگ جهان تعرفه‌های گسترده‌ای بر یکدیگر وضع کرده‌اند که تجارت میان دو طرف را به‌شدت محدود خواهد کرد. درحالی‌که این اختلال بدون شک اثرات گسترده‌ای بر زنجیره‌های تأمین جهانی خواهد داشت، اگر ادامه یابد، دو بازار به‌طور مستقیم و فوری تحت‌تأثیر قرار خواهند گرفت: سویا و باتری‌های ذخیره‌سازی لیتیوم-یون.

اگرچه یک نزاع تجاری بزرگ و پایدار میان پکن و واشنگتن بدون شک آسیب بزرگی به اقتصاد جهانی وارد خواهد کرد، اما می‌تواند فرصت‌های محدود و مشخصی را نیز برای سایر بازیگران فراهم کند. به‌عنوان مثال، برزیل می‌تواند صادرات سویا به جمهوری خلق چین را افزایش دهد، درحالی‌که تایوان و کره جنوبی ممکن است افزایش خرید سویای ایالات متحده را از نظر اقتصادی مفید و از نظر سیاسی مصلحت‌آمیز بدانند. در همین حال، بخش ذخیره‌سازی باتری ایالات متحده به‌دلیل تعرفه‌ها با عدم اطمینان عمیقی روبرو است، اما می‌تواند در بلندمدت قوی‌تر ظاهر شود.

اعمال تعرفه‌های بزرگ بر چین خطرات انکارناپذیری را به‌همراه دارد – و هرگونه جداسازی (decoupling) دو اقتصاد عظیم، به‌ویژه در کوتاه‌مدت، دردناک خواهد بود. بااین‌حال، این بحران همچنین فرصت‌هایی را برای نزدیک‌تر کردن ایالات متحده و متحدان و شرکای آن در موضوعات مشخص، حتی با ادامه عدم اطمینان گسترده‌تر ناشی از ایالات متحده، ارائه می‌دهد.

تجارت ایالات متحده و چین نامتوازن است

جنگ تجاری ایالات متحده و چین بی‌دلیل آغاز نشده است. به‌دلیل سیاست‌های تشویق صادرات چین، از جمله یارانه‌ها، و نرخ پایین پس‌انداز در ایالات متحده، کسری تجاری دوجانبه کالا در سال‌های اخیر به‌شدت افزایش یافته و در سال ۲۰۱۸ به ۴۱۸ میلیارد دلار رسیده است.

به‌منظور کاهش کسری تجاری دوجانبه کالا، ایالات متحده چندین موج تعرفه بر صادرات چین اعمال کرده است. در پاسخ، چین، در میان سایر اقدامات، کالاهای خاصی مانند سویا را که واردات عمده‌ای از ایالات متحده است، هدف قرار داده است. چین بر این باور است که هدف قرار دادن سویا، نقطه ضعفی برای کاخ سفید خواهد بود: کشاورزان سویای ایالات متحده یک حوزه انتخاباتی سیاسی مهم هستند، حدود نیمی از کل تولید آن‌ها هر ساله به خارج از کشور ارسال می‌شود و چین بزرگ‌ترین خریدار منفرد آن است.

درعین‌حال، کاهش واردات سویای چین از ایالات متحده می‌تواند فرصت‌هایی را برای سایر خریداران و بازارها نیز ایجاد کند. برزیل، که در حال حاضر بزرگ‌ترین منبع سویای چین است، می‌تواند صادرات خود را گسترش دهد. از سوی دیگر، اتحادیه اروپا، کره جنوبی و تایوان می‌توانند خریدهای سیاسی مفید و نمایشی از سویای ایالات متحده انجام دهند تا پیش از یا در طول مذاکرات خود در مورد تجارت یا مسائل دیگر، نظر مساعد کاخ سفید را جلب کنند.

—جوزف وبستر عضو ارشد مرکز انرژی جهانی و ابتکار امنیت هند و اقیانوسیه شورای آتلانتیک است؛ او همچنین گزارش مستقل چین-روسیه را ویرایش می‌کند. این مقاله منعکس‌کننده نظرات شخصی اوست.

نگاهی ویژه به برزیل

تنش‌های تجاری میان ایالات متحده و چین پتانسیل ایجاد فرصت‌های اقتصادی برای برزیل را دارد، با توجه به جایگاه آن به‌عنوان یک قدرت جهانی در تجارت کشاورزی و یکی از صادرکنندگان پیشرو کشاورزی در جهان. بااین‌حال، چشم‌انداز فعلی جهانی و داخلی برای برزیل پیچیده‌تر – و شاید کمتر خوش‌بینانه – از آن چیزی است که در ابتدا به‌نظر می‌رسد.

در طول نخستین دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، افزایش تنش‌های تجاری با چین باعث شد پکن وابستگی خود به واردات کشاورزی ایالات متحده را کاهش دهد و به‌جای آن به تأمین‌کنندگان جایگزین مانند برزیل روی آورد. برزیل بزرگ‌ترین صادرکننده سویا در جهان است و چین مقصد اصلی آن محسوب می‌شود. آخرین دور تعرفه‌ها و اصطکاک مجدد ایالات متحده و چین می‌تواند بار دیگر تقاضای چین برای سویای برزیل را تحریک کند.

بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد درگیری تجاری امروز دامنه وسیع‌تر و پیامدهای بالقوه بیشتری دارد، حتی شامل تعرفه‌هایی علیه محصولات برزیلی نیز می‌شود – اگرچه این تعرفه‌ها در حال حاضر تحت تعلیق نود روزه هستند. درعین‌حال، بنیان‌های اقتصادی داخلی برزیل تحت فشار است: ارز ضعیف و نرخ بهره بالای این کشور، آسیب‌پذیری آن را در برابر شوک‌های خارجی افزایش می‌دهد. علاوه‌براین، تنش‌های تجاری پایدار جهانی، تهدیدی برای کاهش فعالیت اقتصادی کلی است، نه فقط در برزیل بلکه در چین – بزرگ‌ترین شریک تجاری آن. این امر ممکن است صادرات برزیل را تضعیف کند، حتی در بخش‌هایی که تقاضا از نظر تاریخی قوی بوده است.

در این زمینه، برزیل باید یک موازنه ظریف را در پیش گیرد. اتکای بیش از حد به چین، خطر قرار گرفتن در معرض آسیب‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی را به‌همراه دارد، درحالی‌که ایجاد فاصله با ایالات متحده می‌تواند روابط تجاری و دیپلماتیک کلیدی را تیره کند. با بازارهای جهانی آشفته و اقتصادی داخلی که شاید شکننده‌تر باشد، توانایی برزیل برای مدیریت استراتژیک این روابط برای کاهش ریسک و بهره‌برداری از فرصت‌ها حیاتی خواهد بود.

—والنتینا سادر معاون مدیر مرکز آمریکای لاتین آدرین آرشت شورای آتلانتیک است، جایی که او فعالیت مرکز در مورد برزیل را رهبری می‌کند.

بازارهای باتری ذخیره‌سازی

همان‌طور که جنگ تجاری ایالات متحده و چین می‌تواند تجارت سویا را کاهش دهد یا حتی متوقف کند، بخش باتری ایالات متحده نیز در صورت ادامه مسیر جداسازی ایالات متحده و چین، می‌تواند با اختلالات شدیدی روبرو شود. چین، با اختلاف بسیار، بزرگ‌ترین صادرکننده باتری به ایالات متحده است و بیش از ۷۰ درصد واردات سیستم‌های ذخیره انرژی باتری لیتیوم-یون ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ را به خود اختصاص داده است. این باتری‌ها، که یک ماژول منفرد آن‌ها می‌تواند به‌اندازه یک کامیون باشد، برق را از شبکه (اغلب خورشیدی) ذخیره می‌کنند و در دوره‌های اوج تقاضا، برق را تحویل می‌دهند.

اگر تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی ایالات متحده بر کالاهای چینی پابرجا بماند، باتری‌های لیتیوم-یون تولید چین ممکن است از نظر قیمت از بازار خارج شوند، به‌ویژه از آنجا که باتری‌های ساخت کره جنوبی بسیار رقابتی هستند و تنها با تعرفه ۱۰ درصدی (تا ۱۰ آوریل) روبرو هستند. بر این اساس، تعرفه‌های ایالات متحده ممکن است شاهد تغییر جهت‌گیری زنجیره‌های تأمین باتری‌های ذخیره‌سازی باشد، با واردات کمتر از چین و بیشتر از متحدان پیمانی مانند کره جنوبی، ژاپن و کانادا.

بدون اظهارنظر در مورد سایر اختلالات جنگ تجاری، بازگرداندن تولید به داخل (reshoring) و انتقال آن به کشورهای دوست (friendshoring) در زنجیره‌های تأمین باتری، مزایای امنیت ملی قابل‌توجهی خواهد داشت. باتری‌های پیشرفته از نظر استراتژیک اهمیت دارند: علاوه‌بر کاربردهای تجاری، آن‌ها کاربردهای نظامی برای پهپادها، سیستم‌های جنگ الکترونیک و زیردریایی‌ها نیز دارند.

اما تغییر زنجیره‌های تأمین باتری، حداقل در کوتاه‌مدت، آسان نخواهد بود. متحدان ایالات متحده ظرفیت مازاد محدودی دارند. نیروی کار بین‌المللی در صنعت باتری به‌طور نامتناسبی متشکل از اتباع چینی است. چین بخش‌های حیاتی زنجیره تأمین مانند گرافیت را کنترل می‌کند. و ساخت کارخانه‌های جدید – چه در ایالات متحده و چه در کشورهای دوست – سال‌ها زمان خواهد برد. نکته قابل‌توجه این است که ایالات متحده هیچ ظرفیت تولید داخلی برای باتری‌های لیتیوم آهن فسفات (LFP) ندارد، که برای ذخیره‌سازی در مقیاس شبکه بسیار مناسب هستند. زمان لازم است تا زنجیره‌های تأمین خود را دوباره سازماندهی کنند.

اگر ایالات متحده و چین به‌سوی جداسازی کامل حرکت کنند، بخش ذخیره‌سازی باتری ایالات متحده با مشکلات فوری روبرو خواهد شد. درعین‌حال، تعرفه‌های بالاتر بر باتری‌های ساخت چین، انگیزه بیشتری برای افزایش ظرفیت تولید در ایالات متحده و متحدان و دوستان آن ایجاد می‌کند. به‌منظور رقابت با چین، ایالات متحده باید هرگونه تعرفه بر چین را با سرمایه‌گذاری در تحقیق، توسعه و تولید باتری‌ها و سایر فناوری‌های انرژی دومنظوره و مرتبط با امور نظامی همراه سازد.

—جوزف وبستر