کشورهای ساحل از بلوک وابسته به فرانسه خارج شدند، جشن‌های خیابانی برگزار کردند و گذرنامه‌های جدیدی راه‌اندازی کردند
پس از بیش از یک سال تنش دیپلماتیک، بورکینافاسو، مالی و نیجر رسماً از جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (ECOWAS)**، گروه اصلی سیاسی و تجاری غرب آفریقا، خارج شدند. این اعلام رسمی در **۲۹ ژانویه توسط رئیس‌جمهور عمر آلیو تورای انجام شد.
در آستانه خروج نهایی، مردم این سه کشور در خیابان‌های پایتخت‌های خود تجمع کردند تا این تصمیم را جشن بگیرند و حمایت خود را از حکومت نظامی خود که اکنون اتحاد کشورهای ساحل (AES) را تشکیل داده‌اند، اعلام کنند.
برای تماشای ویدیوی اختصاصی تولید شده توسط برزیل دی فاتو به زبان‌های پرتغالی، انگلیسی و فرانسوی، می‌توانید زیرنویس را در پلتفرم موردنظر خود تغییر دهید.
حمایت گسترده مردمی از خروج از ECOWAS
یکی از شهروندان نیجر به نام فالماتا تایا در شهر نیامی گفت: “امروز روزی است که ما خواسته قطعی و غیرقابل برگشت خود را برای خروج از این سازمان که علیه مردم است و نه برای مردم، تأیید و اعلام کردیم.”
در کشور همسایه، بورکینافاسو، آستا سالوگو که در پایتخت اوآگادوگو حضور داشت، اظهار کرد: “ما مدت‌ها منتظر این تصمیم بودیم. امروز ما می‌گوییم: ECOWAS، برای همیشه برو. ما هرگز باز نخواهیم گشت.”
ECOWAS؛ بلوکی وابسته به فرانسه
این بلوک به دلیل نزدیکی به فرانسه، تهدیدی برای حاکمیت منطقه محسوب می‌شود. این موضوع را مامان سانی آدامو، دبیرکل و یکی از بنیان‌گذاران سازمان انقلابی برای دموکراسی نوین (ORDN) در نیجر، توضیح می‌دهد.
آدامو می‌گوید: “یکی از سه هدف اصلی سیاست خارجی فرانسه در غرب آفریقا این است که کشورهای ما را تحت کنترل خود نگه دارد و از استقلال واقعی آن‌ها جلوگیری کند. دوم، مقابله با نفوذ نیجریه در منطقه است. سوم، تسلط بر سازمان‌های منطقه‌ای. به همین دلیل، این سازمان‌ها باید تحت نظارت باقی بمانند و نباید بیش از حد قدرت بگیرند.”
وی همچنین تأکید کرد: “ECOWAS با تأمین مالی از سوی فرانسه اداره می‌شود. بودجه این سازمان حاوی پول فرانسه است.”
تأسیس اتحاد کشورهای ساحل (AES)
به دنبال خروج از ECOWAS، بورکینافاسو، مالی و نیجر اتحاد کشورهای ساحل (AES) را در سپتامبر ۲۰۲۳ تأسیس کردند. این اتحاد به عنوان جایگزینی برای همکاری اقتصادی و امنیتی منطقه‌ای تشکیل شد.
**عبدالسلام موری**، تحلیلگر سیاسی در مالی، درباره این تحول می‌گوید: “AES به کشورهای ما این امکان را می‌دهد که بدون وابستگی به فرانسه یا غرب، تصمیمات مستقلی درباره مسائل اقتصادی و دفاعی اتخاذ کنند.”
در همین راستا، مقامات AES اعلام کردند که گذرنامه جدیدی برای اتباع این سه کشور معرفی خواهد شد که جایگزین گذرنامه‌های ECOWAS می‌شود.
اقدامات عملی برای جدایی کامل از ECOWAS
علاوه بر ایجاد گذرنامه مشترک، AES در حال اجرای سیاست‌های مشترک امنیتی و دفاعی است. در ماه ژانویه، این سه کشور توافق کردند که نیروهای نظامی خود را با یکدیگر ادغام کنند تا یک ارتش متحد تشکیل دهند.
**ژنرال عبدی کونه** از نیجر در این رابطه می‌گوید: “ما دیگر تحت کنترل هیچ نیروی خارجی نخواهیم بود. ارتش ما اکنون به طور مستقل از منافع استعماری سابق عمل می‌کند.”
واکنش بین‌المللی
خروج این سه کشور از ECOWAS با واکنش‌های گسترده‌ای روبه‌رو شد:
- **فرانسه** این اقدام را محکوم کرد و آن را تهدیدی برای ثبات منطقه‌ای دانست.
- **اتحادیه آفریقا** خواستار مذاکرات دیپلماتیک برای حل اختلافات شد.
- **روسیه و چین** از ایجاد اتحاد AES استقبال کردند و اعلام کردند که آماده همکاری اقتصادی و امنیتی با این سه کشور هستند.
در مقابل، شهروندان این کشورها این خروج را نشانه‌ای از استقلال واقعی از نفوذ غربمی‌دانند.
نتیجه‌گیری
خروج بورکینافاسو، مالی و نیجر از ECOWAS نشان‌دهنده تغییری مهم در سیاست منطقه‌ای غرب آفریقا است. تشکیل اتحاد کشورهای ساحل (AES) می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر همکاری اقتصادی، امنیتی و ژئوپلیتیکی در آفریقا داشته باشد.
با این حال، چالش‌هایی مانند پاسخ ECOWAS، واکنش قدرت‌های جهانی و مسائل داخلی می‌تواند سرنوشت این اتحاد جدید را مشخص کند.
”
