مجله اکونومیست : «برای ارزان‌تر و سبزتر شدن برق، شبکه‌های جهانی برق را به هم متصل کنید» | ۳ بهمن ۱۴۰۳
با اتصال شبکه‌های برق بین کشورها، می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد، انتشار گازها را کم کرد و امنیت انرژی را افزایش داد.
⏳ مدت زمان مطالعه: ۶ دقیقه | ✏️ ناشر/نویسنده: The Economist / تحریریه | 📅 تاریخ: ۲۳ ژانویه ۲۰۲۵ / ۳ بهمن ۱۴۰۳
⚠️ هشدار: بازنشر این مقاله با هدف ارائه دیدگاه‌های متنوع صورت گرفته و به معنای تأیید یا پذیرش مسئولیت دیدگاه‌های مطرح‌شده نیست.
کمتر از ۳٪ برق جهان به‌صورت بین‌المللی مبادله می‌شود — یک فرصت اقتصادی از دست‌رفته
سیاست‌مداران نروژی اخیراً شوکه شده‌اند. قیمت عمده‌فروشی برق به‌طور ناگهانی افزایش یافته، چرا که کشورهای همسایه با تکیه بر انرژی بادی، هنگام آرام شدن باد در دریای شمال، به واردات برق از نروژ روی می‌آورند. ناگهان احزاب بزرگ سیاسی این کشور نسبت به صادرات بیشتر برق آبی نروژ مردد شده‌اند. برخی از آن‌ها خواستار قطع برخی از کابل‌هایی هستند که برق را به خارج می‌فرستند. حزب ترقی‌خواه نروژ که در نظرسنجی‌ها پیشتاز است، حتی خواستار افزایش یارانه‌های دولتی برای قبوض برق خانوار شده است. به‌نظر می‌رسد در هر صورت، به نام کاهش قیمت داخلی، صادرات برق پس از انتخابات پیش رو محدود خواهد شد.
اما این تصمیم برای نروژ، اروپا و حتی سیاره زمین به زیان خواهد بود. اتصال برق نروژ به کشورهای اطراف، نه‌تنها به نفع خودش، بلکه به سود کل قاره و جهان است. کابل‌های بین‌المللی برق را ارزان‌تر، سبزتر و باثبات‌تر می‌کنند. در حال حاضر، کمتر از ۳٪ برق تولیدی جهان از مرزها عبور می‌کند. برخی کشورها مانند بنگلادش و سنگاپور به‌دنبال افزایش واردات برق هستند—و سایر کشورها نیز باید همین مسیر را دنبال کنند.
اتصال شبکه‌های برق مزایای متعددی دارد. کشورها می‌توانند نیاز به نیروگاه‌های پشتیبان گران‌قیمت را کاهش دهند، چرا که در مواقع اوج مصرف یا قطع برق، می‌توان از طریق کابل وارداتی، کمبود را جبران کرد. این مسئله هزینه تولید برق را در هر دو سوی کابل کاهش می‌دهد.
علاوه بر آن، اتصال شبکه‌ها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز مؤثر است. در شبکه‌هایی با سهم بالا از انرژی خورشیدی یا بادی، تولید برق و قیمت‌ها بسیار متغیرند و به شرایط آب‌وهوایی بستگی دارند. اگر امکان صادرات برق در زمان وفور آن وجود داشته باشد، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر جذاب‌تر می‌شود. اگر باد متوقف شود، برق می‌تواند از منطقه‌ای که هنوز باد می‌وزد، وارد شود.
موانع سیاسی و زیرساختی
با وجود این مزایا، اتصال شبکه‌های برق فرامرزی با موانعی روبه‌روست. ساخت کابل‌های جدید، هزینه‌بر و زمان‌بر است—و در برخی کشورها، مخالفت سیاسی با تکیه بر واردات انرژی وجود دارد. کشورهایی مانند هند، اندونزی و آمریکا اغلب از خودکفایی انرژی دفاع می‌کنند و آن را مترادف با امنیت انرژی می‌دانند.
اما بسیاری از این نگرانی‌ها بی‌پایه‌اند. وابستگی متقابل می‌تواند به معنای افزایش امنیت باشد، نه کاهش آن. اروپا با اتصال شبکه‌های برق خود توانسته پایداری سیستم را افزایش دهد. در آمریکای جنوبی، کشورهای حوزه رودخانه ریو دو لا پلاتا به‌خوبی برق را میان خود مبادله می‌کنند. چین نیز با فناوری فوق ولتاژ، به استان‌های دوردست خود برق می‌رساند.
نمونه‌های موفق باید الهام‌بخش سایر کشورها باشند. بانک جهانی و نهادهای مالی بین‌المللی می‌توانند نقش مؤثری در تأمین مالی زیرساخت‌ها ایفا کنند. توافقات منطقه‌ای برای تسهیل مبادله برق، استانداردسازی فناوری‌ها و هماهنگی در سیاست‌گذاری نیز ضروری است.
نتیجه‌گیری
جهان برای کاهش گازهای گلخانه‌ای، تقویت امنیت انرژی و کاهش هزینه‌ها، باید شبکه‌های برق خود را به‌هم متصل کند. این کار نیازمند سرمایه‌گذاری، هماهنگی سیاسی و دیدگاهی فرامرزی است. در عصر تغییرات اقلیمی، ساخت کابل‌های برق می‌تواند یکی از سبزترین اقدامات ممکن باشد.
