فارن افرز: «آرژانتین هنوز در بحران است» | ۲ مهر ۱۴۰۳
تحلیل بحران اقتصادی و سیاسی آرژانتین تحت رهبری جاویر میلی و چالش‌های پیش‌رو.
⏳ مدت زمان مطالعه: ۱۰ دقیقه | ✏️ ناشر/نویسنده: فارن افیرز/ماریام ویکتوریا موریلو | 📅 تاریخ: ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۴
⚠️ هشدار: بازنشر این مقاله با هدف ارائه دیدگاه‌های متنوع صورت گرفته و به معنای تأیید یا پذیرش مسئولیت دیدگاه‌های مطرح‌شده نیست.
در اکتبر ۲۰۲۳، جاویر میلی انتخابات ریاست‌جمهوری آرژانتین را برنده شد. این پیروزی نشان‌دهنده ناامیدی گسترده مردم کشور از سیستم سیاسی و دو ائتلافی بود که قبلاً در قدرت بوده‌اند. میلی، یک اقتصاددان آنارشیست-لیبرال با تجربه کم در دولت، در طول کمپین خود وعده‌های رادیکالی برای حل مشکلاتی که احزاب سنتی آرژانتین برای دهه‌ها قادر به حل آنها نبودند، مانند تورم و رشد اقتصادی، داد. طبق گزارش بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی سرانه در سال ۲۰۲۳، ۱۱ درصد کمتر از سال ۲۰۱۱ بود. آمار رسمی نشان می‌دهد که نرخ تورم سالانه کشور از ارقام تک‌رقمی در سال ۲۰۰۴ به بیش از ۲۰۰ درصد در سال ۲۰۲۳ رسیده است.
برای کنترل قیمت‌های سرسام‌آور و ایجاد شغل، میلی وعده داد که هزینه‌های دولتی را کاهش خواهد داد. برای نشان دادن این نکته، او به رویدادهای انتخاباتی با اره‌برقی در دست سفر کرد. و از زمان پیروزی، میلی واقعاً هزینه‌های عمومی را کاهش داده است. تورم کاهش یافته است. اما پس از نه ماه در سمت ریاست‌جمهوری، میلی هنوز نتوانسته وعده‌های خود را برای تغییرات گسترده محقق کند. او نتوانسته از فرصتی سیاسی که به‌واسطه fragmentation سیستم حزبی به‌وجود آمده، استفاده کند و حکومتی پایدار ارائه دهد.
میلی توانسته است حمایت عمومی را حفظ کند، حتی در میان سیاست‌های سخت اقتصادی و رکود داخلی، که عمدتاً به‌خاطر موفقیتش در کاهش تورم است. اما این دوره خوشحالی برای همیشه دوام نخواهد آورد. مگر اینکه او بتواند به‌عنوان یک مدیر بهبود یابد و در مذاکره سیاسی ماهرتر شود، میلی سرمایه سیاسی خود را از دست خواهد داد و بحران دائمی آرژانتین ادامه خواهد یافت.
بحران دائمی
آخرین بحران سیاسی آرژانتین در دسامبر ۲۰۰۱ آغاز شد، زمانی که فرناندو د لا رúa، رئیس‌جمهور، پس از مواجهه با یک رکود عمیق اقتصادی که به محدودیت‌های برداشت نقدی، اعتراضات و شورش‌های غذایی منجر شد، استعفا داد. کشور سپس از طریق چندین ریاست‌جمهوری موقت عبور کرد تا اینکه یک دولت موقت در اوایل سال ۲۰۰۲ تشکیل شد. در این میان، دولت با یک فروپاشی اقتصادی عظیم مواجه شد که منجر به پیش‌فرض بدهی حاکمیتی شد. در سال ۲۰۰۳، نستور کیرشنر، یک سیاستمدار پرونیسم میانه‌چپ، ریاست‌جمهوری را بر عهده گرفت و به حکمرانی موقت پایان داد. اما او تنها ۲۲ درصد از رأی‌ها را به‌دست آورد.
با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی کالاها که به صادرات کشاورزی آرژانتین سود رساند، کیرشنر توانست یک ائتلاف سیاسی کارآمد ایجاد کند. او این کار را با جذب تمام بخش‌های پرونیسم—ائتلاف سیاسی‌ای که تحت رهبری پوپولیست قرن بیستم، خوان پرون، به‌وجود آمده—و بیشتر احزاب چپ انجام داد. هرچند که بیشتر پرونیست‌ها در دهه ۱۹۹۰ به تمایلات نئولیبرالی روی آورده بودند، رهبری کیرشنر این حرکت را به ریشه‌هایش بازگرداند.
با ادامه رشد، حمایت عمومی آرژنتینی‌ها از کیرشنر و جانشینش، کریستینا فرناندز د کیرشنر (همسرش) نیز ادامه یافت. اما کشور به‌طور فزاینده‌ای قطبی شده است. و با متوقف شدن رشد اقتصادی—با کاهش تولید ناخالص داخلی سرانه و شتاب‌گیری تورم—کیرشنرها و ائتلافشان توسط ائتلافی غیرپرونیستی به رهبری یک تاجر و سیاستمدار میانه‌راست، ماوریتسیو ماکری، جایگزین شدند.
اما ماکری، که در سال ۲۰۱۵ انتخاب شد، نتوانست چندان بهتر از حل مشکلات اقتصادی آرژانتین عمل کند. وقتی او از مقام خود کناره‌گیری کرد، اقتصاد کشور در حال کاهش بود و تورم سالانه ۵۰ درصد بود. او با یک پرونیست دیگر، آلبرتو فرناندز (که با کریستینا فرناندز د کیرشنر هیچ نسبتی ندارد، هرچند که او معاون رئیس‌جمهورش بود) جایگزین شد. اما فرناندز نیز نتوانست قیمت‌ها را کنترل کند. آرژانتینی‌ها به‌طور قابل درکی عصبانی و ناامید بودند. صحنه برای یک فرد خارج از سیستم مانند میلی آماده شده بود.
میلی در عمل
میلی وعده داد که بر تسلط این دو ائتلاف سیاسی اصلی، یا آنچه او «کاست سیاسی» می‌نامید، پایان دهد. او ابتدا از طریق رسانه‌های اجتماعی به محبوبیت رسید و مخالفانش را به عنوان دزد و موش سرزنش کرد. او وعده داد که آرژانتین را به ثروت اوایل قرن بیستم بازگرداند، با دلار کردن اقتصاد و نابود کردن دولت. سبک پرخاشگرانه‌اش و وعده‌های بزرگ به بسیاری از آرژنتینی‌ها امید داد که او می‌تواند رنج آنها را پایان دهد. با وجود نگرانی‌ها از اینکه او ممکن است به دموکراسی کشور آسیب برساند، او با ۵۶ درصد آرا در دور دوم انتخابات پیروز شد. او ۲۱ از ۲۴ منطقه انتخاباتی کشور را به دست آورد—از جمله برخی از جاهایی که هرگز حتی در آنها کمپین نکرده بود. با این حال، به دلیل اینکه نمایندگان در دور اول انتخاب شده بودند و میلی در همه استان‌ها نامزد نداشت، نمایندگی او شامل تنها هفت نفر از ۷۲ سناتور کشور و ۳۸ نفر از ۲۵۷ نماینده بود—کوچکترین مجموعه‌ای از هر رئیس‌جمهور در حال خدمت از زمان انتقال به دموکراسی در سال ۱۹۸۳.
در ماه‌های اول ریاست‌جمهوری‌اش، میلی وعده‌های خود را برای کاهش کسری و کاهش تورم تحقق بخشید. او کسری مالی ۲.۷ درصد از تولید ناخالص داخلی را به مازاری ۱.۲ درصد از تولید ناخالص داخلی با یخ زدن حقوق بازنشستگی و حقوق عمومی تبدیل کرد، در حالی که تورم همچنان ادامه داشت و به‌طور مؤثری آنها را کاهش داد. او همچنین مالیات بر واردات و درآمد را افزایش داد، همه پروژه‌های عمومی را متوقف کرد، ۳۰,۰۰۰ کارمند دولتی را اخراج کرد و یارانه‌های انرژی و حمل و نقل برای مصرف‌کنندگان را کاهش داد. به همین دلیل، تورم ماهانه از ۲۶ درصد در دسامبر ۲۰۲۳ به حدود چهار درصد در ژوئن کاهش یافته و در آنجا باقی مانده است. میلی در نتیجه، حمایت عمومی پایداری را حفظ کرده و امتیازات تأیید او به طور تقریبی ۵۰ درصد است، هرچند نشانه‌های اخیر از خستگی عمومی وجود دارد. طبق بیشتر نظرسنجی‌ها، تورم به‌طور قابل توجهی به عنوان مشکل اصلی آرژانتینی‌ها کاهش یافته و به جای آن نگرانی‌ها درباره از دست دادن شغل و فقر بوجود آمده است.
این تغییر در نگرانی‌های عمومی نشان می‌دهد که سیاست‌های میلی دو لبه دارند. با کاهش هزینه‌های دولتی، میلی کمک کرده است کشور را به رکود عمیقی سوق دهد: دولت پیش‌بینی می‌کند که تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۴ به میزان ۳.۸ درصد کاهش یابد. در زمان، این می‌تواند به یک مسئولیت سیاسی جدی تبدیل شود. میلی به سطح پایین نارضایتی اجتماعی به استانداردهای آرژانتینی‌ها مواجه شده است—دو اعتصاب عمومی و یک اعتراض مهم. اما با افزایش نگرانی آرژانتینی‌ها در مورد فقر و امنیت شغلی، این نارضایتی ممکن است افزایش یابد.
میلی هنوز نتوانسته است به وعده‌های خود برای تغییرات گسترده عمل کند.
یکی از مشکلات طولانی‌مدت آرژانتین، کمبود ذخایر ارزی است. زمانی که میلی به قدرت رسید، فاصله بین قیمت‌های رسمی و بازار سیاه دلار بیش از ۱۰۰ درصد بود. برای کاهش این فاصله، میلی ارز کشور را در مقایسه با دلار کاهش داد که در ماه‌های اول ریاست‌جمهوری‌اش باعث افزایش تورم شد. به‌جای دلار کردن، میلی کنترل‌های ارزی را حفظ کرد—که پاسخ رایجی از سوی روسای جمهور قبلی است—که شامل محدود کردن دسترسی واردکنندگان به دلار است، به‌منظور جلوگیری از یک کاهش دیگر که قیمت‌ها را افزایش می‌دهد. اما تورم به اندازه کافی سریع کاهش نیافت تا فاصله بین نرخ‌های رسمی و غیررسمی دلار دوباره بروز کند. برای تلاش برای بستن این فاصله بدون یک کاهش دیگر، میلی از بانک مرکزی آرژانتین خواسته تا از ذخایر ملی برای فروش دلار در بازار غیررسمی استفاده کند تا قیمت رسمی دلار را کاهش دهد.
کاهش ذخایر ملی نگرانی‌های مالی راجع به توانایی آرژانتین در پرداخت بدهی‌های حاکمیتی خود ایجاد کرده است و استفاده از کنترل‌های ارزی آرژانتین را کمتر جذاب برای سرمایه‌گذاری خارجی می‌کند. برای مقابله با این نگرانی‌ها و تقویت بازارهای آرژانتین، دولت میلی یک قانون عفو مالیاتی برای دارایی‌های خارجی تصویب کرد و یک نظام جدید سرمایه‌گذاری خارجی که صنایع استخراجی، مانند معدن‌کاری را ترجیح می‌دهد، اجرایی کرد. او امیدوار است که این اصلاحات در واقع سرمایه‌گذاری خارجی جذب کنند و به این ترتیب ذخایر کشور را تقویت کنند. با این حال، اکثر سرمایه‌گذاری‌ها هنوز به وقوع نپیوسته است، بنابراین تا انتخابات میاندوره‌ای ۲۰۲۵، برنامه میلی برای کنترل‌های ارزی به کمک قابل توجهی از صندوق بین‌المللی پول وابسته است. در سال ۲۰۱۸، صندوق بین‌المللی پول به دلیل فشارهای وزارت خزانه‌داری ایالات متحده و رئیس‌جمهور دونالد ترامپ، ۴۵ میلیارد دلار به رئیس‌جمهور وقت ماکری وعده داد. میلی انتظار دارد که اگر ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده در نوامبر پیروز شود، رفتار مشابهی صورت گیرد. اگر میلی توانسته باشد تسهیلات مالی به‌دست آورد، متحدانش احتمالاً در انتخابات پارلمانی سال آینده کرسی‌هایی به دست خواهند آورد و به او اجازه می‌دهند حمایت قانونی خود را برای تصویب اصلاحات افزایش دهد. اما اگر آرژانتین به زودی دلار نداشته باشد، محاسبات انتخاباتی میلی احتمالاً کارساز نخواهد بود. آرژانتینی‌ها بر اساس اقتصاد رأی می‌دهند، بنابراین اگر میلی بخواهد حمایت خود را در مجلس گسترش دهد و دوباره انتخاب شود، باید در این زمینه همچنان موفق باشد.
زمانی که وام می‌گیرد
تا انتخابات میاندوره‌ای سال آینده، میلی می‌تواند از اختیارات اجرایی خود برای جبران تعداد کم نمایندگان خود در مجلس استفاده کند. او قبلاً قانونی که کنگره برای تأمین مالی حقوق بازنشستگی تصویب کرده بود، وتو کرد. اما قدرت اجرایی تنها تا حدی موثر است. اگرچه مخالفت‌های سیاسی او نتوانست دو سوم لازم برای لغو وتوی او در مورد حقوق بازنشستگی را جمع کند، اما آنها دارای آرا برای لغو فرمان او در مورد هزینه‌های اطلاعاتی بودند—این اولین بار است که فرمان ریاست‌جمهوری توسط کنگره لغو می‌شود.
میلی همچنین می‌تواند از وابستگی استان‌ها به انتقالات فدرال برای به‌دست آوردن حمایت از سوی فرمانداران و کسب رأی از نمایندگان استانی برای اصلاحات خود تا انتخابات میاندوره‌ای استفاده کند. اما او نشان نداده که در ساختن ائتلاف گسترده‌تر مؤثر بوده است. در فوریه، او در تصویب یک قانون جامع اصلاحی جسورانه شکست خورد زیرا حاضر به مصالحه نبود. او سرانجام در ژوئیه با حمایت از ائتلاف میانه‌راست خود، قانون را تصویب کرد، اما تنها پس از آنکه مذاکرات، لایحه را به یک سوم اندازه اصلی خود کاهش داد.
وعده‌های بزرگ میلی به بسیاری از آرژانتینی‌ها امید داد که او می‌تواند رنج آنها را پایان دهد.
مذاکره‌کنندگان سیاسی میلی اغلب با موقعیت‌ها و وعده‌های خود به‌دست خود میلی بی‌اعتبار می‌شوند—بسیاری از کارهای مقامات دولتی بر روی پاسخ به خواسته‌های او متمرکز شده است تا تصمیمات فنی را اتخاذ کنند. میلی نظارت بر تصمیمات اقتصادی را بر عهده دارد، اما از ملاقات با وزرا در سایر زمینه‌ها غفلت می‌کند و قدرت را به خواهرش، که او را «رئیس» می‌نامد، و یک مشاور سیاسی جوان که متحدانش به‌طور فزاینده‌ای در حال پر کردن موقعیت‌های اداری بحرانی هستند، تفویض می‌کند. دولت میلی همچنین شامل بسیاری از پست‌های خالی، مقامات بی‌تجربه و گردش بالای نیروی کار است. انتخاب‌های او برای نامزدهای دیوان عالی، از جمله یک قاضی که با اتهامات فساد درگیر است، جنجالی را در میان متخصصان کسب‌وکار و حقوقی ایجاد کرده است که معتقدند چنین انتخاب‌هایی اعتبار قوه قضائیه را تضعیف خواهد کرد.
میلی می‌توانست از طریق منابع دولتی، محبوبیت خود و عدم وجود گزینه‌های باقی‌مانده از سیستم حزبی Fragmentation شده، به‌سرعت ائتلافی گسترده‌تر بسازد. چنین ائتلافی به وعده‌های او برای تغییرات تحول‌آفرین اعتبار می‌بخشد (هرچند که لزوماً تضمین کننده تأثیر مورد نظر آن تغییر نیست). اما این کار نیاز به تغییر شخصیت میلی و افزایش علاقه‌اش به مدیریت دولتی دارد. هیچ‌کدام به نظر نمی‌رسد محتمل باشد.
میلی هنوز هم تحلیلگران و سیاستمداران را غافلگیر کرده است که پیروزی او و توانایی‌اش در حفظ حمایت عمومی در میان اصلاحات اقتصادی دراماتیک را پیش‌بینی نکردند. او توانست با حمایت ائتلاف میانه‌راست خود، یک قانون اصلاحی کاهش‌یافته را تصویب کند. اما روش‌های مذاکره تدریجی او تضمینی برای موفقیت بیشتر نیستند. او بر انتخابات میاندوره‌ای سال آینده شرط می‌بندد تا ائتلافی گسترده‌تر بسازد.
با مردمی که از بحران دائمی خسته شده‌اند، میلی هنوز یک فرصت منحصر به فرد برای دنبال کردن وعده‌های سیاسی خود دارد. اما اگر شرط انتخاباتی او موفق نشود، این فرصت ممکن است بسته شود. حتی اگر میلی بتواند اکثریتی از نمایندگان را در انتخابات میاندوره‌ای بعدی آرژانتین به‌دست آورد، این تنها اولین قدم او به‌سمت دستیابی به اهدافش خواهد بود. مگر اینکه او راهی برای پیروزی بر کمبود ارز خارجی پیدا کند، او نیز قربانی اقتصاد آرژانتین خواهد شد.
پاورقی‌ها:
⚠️ اخطار: محتوای این مقاله صرفاً دیدگاه‌های نویسنده و منبع اصلی را منعکس می‌کند و مسئولیت آن بر عهده نویسنده است. بازنشر این مقاله با هدف ارائه دیدگاه‌های متنوع صورت گرفته و به معنای تأیید دیدگاه‌های مطرح‌شده نیست.
💡 درباره منبع: فارن افیرز (Foreign Affairs) یک نشریه معتبر در زمینه تحلیل‌های سیاسی و اقتصادی است که به بررسی مسائل جهانی و روابط بین‌الملل می‌پردازد.
✏️ درباره نویسنده: ماریا ویکتوریا موریلو مدیر مؤسسه مطالعات آمریکای لاتین و استاد علوم سیاسی و امور بین‌الملل و عمومی در دانشگاه کلمبیا است.
