فارن پالسی : “پرونده علیه بنیامین نتانیاهو” | ۱۸ دی ۱۴۰۳
بررسی مستند پرونده‌های بی‌بی و تأثیر اتهامات فساد بنیامین نتانیاهو بر سیاست داخلی و روابط بین‌الملل
⏳ مدت زمان مطالعه: ۶ دقیقه | ✏️ ناشر/نویسنده: فارن پالسی / چاک فرایلیچ | 📅 تاریخ: ۸ ژانویه ۲۰۲۵ / ۱۸ دی ۱۴۰۳
⚠️ هشدار: بازنشر این مقاله با هدف ارائه دیدگاه‌های متنوع صورت گرفته و به معنای تأیید یا پذیرش مسئولیت دیدگاه‌های مطرح‌شده نیست.
مستند “پرونده‌های بی‌بی” ساخته “الکسیس بلوم” و “الکس گیبنی” به‌عنوان یک مستند بسیار حرفه‌ای و خوش‌ساخت شناخته می‌شود. این دو فیلمساز مطرح به دلیل مهارت‌هایشان شهرت دارند و این اثر در فهرست اولیه نامزدهای جایزه اسکار در بخش مستند قرار گرفته است.
پرونده‌هایی که به آن‌ها اشاره می‌شود شامل سه اتهام کیفری نتانیاهو به اتهام کلاهبرداری، رشوه‌خواری و خیانت در امانت است که اکنون برای آن‌ها در دادگاه محاکمه می‌شود. پس از سال‌ها تأخیر در فرایند حقوقی، این محاکمه به مرحله حساسی رسیده است و اکنون دفاعیات مطرح می‌شود. نتانیاهو موظف است سه بار در هفته در جلسات دادگاه حضور داشته باشد.
او متهم است که رشوه‌هایی به ارزش صدها هزار دلار از میلیاردرها دریافت کرده و ادعا می‌کند که این‌ها صرفاً هدایایی از سوی دوستانش بوده است. همچنین گفته می‌شود که او با یک ناشر روزنامه برای محدود کردن تیراژ روزنامه رقیب در ازای پوشش خبری مثبت، تبانی کرده است. جدی‌ترین اتهام او مربوط به تغییرات مقرراتی به ارزش صدها میلیون دلار به نفع بزرگ‌ترین شرکت مخابراتی اسرائیل است که در ازای آن پوشش خبری مثبت دریافت کرده است.
محتوای مستند
مستند “پرونده‌های بی‌بی” در بخش ارائه شواهد علیه نتانیاهو و تأثیر این مبارزه طولانی بر زندگی سیاسی و امنیت ملی اسرائیل، به‌ویژه در جنگ غزه طی ۱۵ ماه گذشته، درخشان است. اما متأسفانه فیلم به همین جا ختم نمی‌شود.
بخش پایانی مستند شامل تحلیل سیاست‌های اسرائیل در قبال فلسطینیان و جنگ در غزه با رویکردی ایدئولوژیک است. هیچ تلاشی برای ارائه دیدگاهی متوازن صورت نمی‌گیرد و این بخش صرفاً به یک ابزار برای انتقاد از اسرائیل و نتانیاهو تبدیل می‌شود که این مسئله به اعتبار بخش‌های دیگر فیلم لطمه وارد می‌کند.
دستاوردها و شکست‌ها
حتی اگر بخواهیم مفهوم این مستند را فراتر از حوزه قضایی ببریم—که رویکردی قابل‌قبول است—یک تحلیل متوازن باید به موضوعات دیگری نیز می‌پرداخت. اگر نتانیاهو باید برای شکست‌های فاجعه‌بار ۷ اکتبر ۲۰۲۳ از قدرت برکنار شود، همان‌طور که بسیاری در اسرائیل معتقدند، باید به دستاوردهای او از جمله توافق‌نامه‌های ابراهیم و موفقیت‌های نظامی پس از آن نیز اشاره شود.
این دستاوردها توازن قدرت را در خاورمیانه تغییر داده و پیامدهای مهمی نه‌تنها برای اسرائیل بلکه برای کشورهای سنی و ایالات متحده داشته است. محور مقاومت به رهبری ایران که ایران سال‌ها و میلیاردها دلار برای آن هزینه کرده بود، اکنون در آستانه فروپاشی است. حماس به‌عنوان یک سازمان نظامی تقریباً نابود شده و جایگاه سیاسی آن تضعیف شده است؛ حزب‌الله به‌شدت آسیب دیده و تا ۸۰ درصد از ذخایر موشکی خود را از دست داده است؛ و رژیم اسد در سوریه، دست‌کم به‌طور غیرمستقیم، تحت‌تأثیر موفقیت‌های نظامی اسرائیل سقوط کرده است.
انتقادات و شکاف‌های سیاسی
هیچ‌یک از این موفقیت‌ها از شکست‌های نتانیاهو نمی‌کاهد، از جمله آسیبی که او به جایگاه بین‌المللی اسرائیل وارد کرده است. در سال‌های منتهی به جنگ فعلی، نتانیاهو از دنبال کردن یک راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله فلسطین خودداری کرد. اکنون نیز با وجود تغییرات چشمگیر شرایط، حاضر به اتخاذ موضع سازش نیست.
مهم‌تر از همه، او به دلیل مبارزه بی‌رحمانه خود علیه قوه قضاییه اسرائیل که بافت اجتماعی و اخلاقی این کشور را تضعیف و پایه‌های نهادهای دموکراتیک آن را لرزان کرده، مقصر است. میراث سیاستی او شامل به رسمیت شناختن احزاب افراطی، نژادپرست و زن‌ستیز از طریق دعوت آن‌ها به ائتلاف‌های سیاسی است.
بازتاب شخصیت نتانیاهو در مستند
بلوم و گیبنی به‌شکل گسترده‌ای از فیلم‌های منتشر شده از بازجویی‌های پلیس از نتانیاهو استفاده می‌کنند. این تصاویر، نقص‌های اخلاقی او و توانایی‌های بلاغی‌اش را به تصویر می‌کشد. در برخی از به‌یادماندنی‌ترین صحنه‌های فیلم، نتانیاهو بارها مدعی می‌شود که رویدادهای توصیف‌شده توسط بازجویان را به خاطر نمی‌آورد. فراموش کردن وقایع قدیمی برای هر فردی طبیعی است و نخست‌وزیر بدون شک فرد پرمشغله‌ای است، اما پاسخ‌های او فراتر از مرز باورپذیری است.
دوست نزدیک دوران کودکی نتانیاهو، “اوزی بلر”، در این مستند می‌گوید که نخست‌وزیر اسرائیل قطب‌نمای اخلاقی خود را گم کرده است. برخی دیگر از مصاحبه‌شدگان به سازندگان فیلم گفته‌اند که نتانیاهو پس از پیروزی غیرمنتظره در انتخابات سال ۲۰۱۵ تغییر کرد. به نظر می‌رسد از آن زمان به بعد، او خود را به معنای واقعی کلمه “پادشاه بی‌بی” می‌داند؛ لقبی که سال‌ها پیش توسط مجله تایم به او داده شده بود. از آن زمان، او به‌جای منافع ملی، منافع شخصی خود را در اولویت قرار داد. پس از مطرح شدن اتهامات فساد در سال ۲۰۱۹، او به نظر می‌رسید که آماده انجام هر کاری برای جلوگیری از زندانی شدن بود.
تأثیر جنگ غزه بر سیاست داخلی نتانیاهو
انگیزه‌های شخصی نتانیاهو به نظر می‌رسد که دلیل ادامه جنگ در غزه باشد، حتی پس از دستیابی به اهداف اصلی اسرائیل در ژانویه ۲۰۲۴. اگرچه کشته شدن “یحیی سنوار”، رهبر حماس، در اکتبر گذشته تا حدی تصمیم نتانیاهو برای ادامه جنگ را توجیه می‌کند، اما شواهد نشان می‌دهد که او جنگ را برای منافع شخصی خود طولانی کرده و موضوع گروگان‌ها را به‌عنوان ابزاری برای منافع سیاسی‌اش استفاده کرده است. سطح بی‌سابقه‌ای از بدبینی سیاسی و شخصی در رفتار او دیده می‌شود که به طرز چشمگیری قابل سرزنش است.
بازجویی‌های خانواده نتانیاهو
فیلم همچنین شامل کلیپ‌هایی از بازجویی‌های پلیس از همسر نتانیاهو، “سارا”، و پسرش “یائیر” است. هر دوی آن‌ها به‌خاطر مواضع سرسختانه خود و تعهدشان به حفظ نتانیاهو در قدرت شهرت دارند. گفته می‌شود همسرش در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و انتصابات مقامات ارشد نقش فعالی دارد، در حالی که پسرش مسئول بسیاری از پیام‌های تند و سیاست‌های رسانه‌ای آنلاین خانواده نتانیاهو است.
در صحنه‌ای خاص از بازجویی، یائیر بازجویان را “مافیای پلیسی”، “جانشین اشتازی” و حتی “تقریباً گشتاپو” خطاب می‌کند، که این اظهارات خشم بسیاری را برانگیخته است.
احتمال بازگشت نتانیاهو به قدرت
با موفقیت‌های نظامی اخیر اسرائیل در لبنان و سایر مناطق، محبوبیت نتانیاهو در نظرسنجی‌ها افزایش یافته است و احتمال بازگشت او به قدرت غیرقابل تصور نیست. پرسش کلیدی این است که آیا رقیب قدیمی او، “نفتالی بنت”، در انتخابات شرکت می‌کند و می‌تواند نتانیاهو را به حاشیه براند یا خیر. توافق بر سر گروگان‌ها می‌تواند احیای سیاسی نتانیاهو را تقویت کرده و او را به پیروزی در انتخابات نزدیک‌تر کند. بعید نیست که او برای دستیابی به این هدف، انتخابات زودهنگام اعلام کند.
چالش‌های قضایی و نبرد با قوه قضاییه
با وجود احتمال پیروزی دوباره در انتخابات، نتانیاهو همچنان با اتهامات فساد مواجه است. علی‌رغم کمپین گسترده و بی‌رحمانه‌ای که او و دستیارانش علیه دستگاه قضایی اسرائیل، از جمله دیوان عالی کشور، به راه انداخته‌اند، سیستم قضایی این کشور به نظر می‌رسد به اندازه کافی قوی باشد که بتواند حکم عادلانه‌ای صادر کند، هرچند که نتیجه آن هرچه باشد.
پرونده‌های کیفری بر اساس نیت و ذهنیت متهم بررسی می‌شوند و در نهایت این قضات، و شاید قضات تجدیدنظر، هستند که باید حقیقت را روشن کنند. با توجه به تصاویر مستند “پرونده‌های بی‌بی”، به نظر می‌رسد که نتیجه این پرونده کاملاً روشن است.
