روزنامه جروزالم پست : «چگونه ایران ممکن است پس از حملات اسرائیل تلافی کند – تحلیل» | ۲۴ خرداد ۱۴۰۴

چگونه ایران ممکن است پس از حملات اسرائیل تلافی کند – تحلیل

پس از سال‌ها لاف زدن و صحبت در مورد پدافند هوایی و توانمندی‌های خود، رژیم ایران نشان داده است که قادر به دفاع از حریم هوایی ایران نیست.

نوشته سث جی. فرانتزمن

۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۰۴:۳۸ به روز شده: ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۲۷

ایران در حملات ۱۳ ژوئن اسرائیل متحمل ضربه شده است. برای جمهوری اسلامی، اولین ضربه تحقیر عمومی است که در برابر این حملات آسیب‌پذیر است. پس از سال‌ها لاف زدن و صحبت در مورد پدافند هوایی و توانمندی‌های خود، رژیم ایران نشان داده است که قادر به دفاع از حریم هوایی ایران نیست.

همچنین نتوانسته است از افراد کلیدی در تهران دفاع کند، زیرا عکس‌های منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که به نظر می‌رسد ساختمان‌هایی مورد اصابت قرار گرفته‌اند. برنامه هسته‌ای ایران در سایت‌های متعددی در سراسر کشور پراکنده است، اما رژیم اکنون باید نگران حفاظت از این سایت‌ها نیز باشد.

در حالی که ایران گزینه‌های خود را بررسی می‌کند، باید نحوه پاسخگویی را بسنجد. این کشور گزینه‌های زیادی دارد و اغلب تهدید کرده است که پاسخ آن می‌تواند منافع ایالات متحده و سایر منافع در منطقه را هدف قرار دهد. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، گفته است که آمریکا درگیر نبوده است. ایران ممکن است این را به ظاهر قبول کند، اما همچنین می‌تواند تصمیم به حمله بگیرد.

در اینجا لیستی از چندین روشی که ایران ممکن است پاسخ دهد، آمده است.

حملات نیابتی

ایران نیروهای نیابتی زیادی در منطقه دارد. اینها شامل حوثی‌ها در یمن و همچنین شبه‌نظامیان در عراق می‌شوند. سایر نیروهای نیابتی ایران شامل حزب‌الله و گروه‌های تروریستی فلسطینی مانند جهاد اسلامی هستند. این گروه‌ها به دلیل جنگی که در ۷ اکتبر آغاز کردند، تضعیف شده‌اند. حزب‌الله بسیار ضعیف‌تر از گذشته است. با این حال، حتی اگر ضعیف‌تر باشند، نیروهای نیابتی ایران همچنان تهدیدی محسوب می‌شوند. شبه‌نظامیان عراقی به پهپادهای تهاجمی دوربرد دسترسی دارند. همچنین گزارش شده است که طی هفت سال گذشته موشک‌های بالستیک از ایران دریافت کرده‌اند. این بدان معناست که آنها می‌توانند حملاتی را با هدف قرار دادن اسرائیل انجام دهند، همانطور که در گذشته انجام داده‌اند. حوثی‌ها نیز موشک‌های بالستیک و همچنین موشک‌های کروز و پهپاد دارند.

نیروهای نیابتی همچنین می‌توانند برای حمله به آنچه ایران متحدان اسرائیل می‌داند، بسیج شوند. آنها می‌توانند به نیروهای آمریکایی یا دولت اقلیم کردستان در عراق حمله کنند. نیروهای نیابتی گزینه‌های ایران را در سراسر منطقه گسترش می‌دهند. آنها همچنین به تهران امکان دسترسی به شبکه‌های خارج از کشور را می‌دهند. برای مثال، حزب‌الله شبکه‌هایی دارد که تا آمریکای جنوبی و غرب آفریقا گسترش یافته است.

موشک‌های بالستیک و پهپادها

ایران در حملات علیه اسرائیل از موشک‌های بالستیک و پهپاد استفاده کرده است. در حملات سال ۲۰۲۴ از صدها فروند از آنها استفاده کرد. این موشک‌ها قابلیت رسیدن به اسرائیل را دارند و در طول سال‌ها دقیق‌تر شده‌اند. تهران به دنبال افزایش برد و توانایی‌های این موشک‌ها بوده است.

ایران همچنین توانایی‌های پهپادهای دوربرد خود را بهبود بخشیده است. این پهپادهای «کامیکازه» حامل کلاهک هستند و می‌توانند با یک مسیر پروازی طولانی از پیش برنامه‌ریزی شوند. آنها همچنین نسبتاً دقیق هستند. ایران پهپادهای شاهد ۱۳۶ خود را برای حمله به اوکراین به روسیه صادر کرده است. این امر همچنین به ایران امکان همکاری با کشورهای خارجی برای بهبود پهپادها را داده است.

تهران تعداد زیادی موشک از انواع مختلف، هم با سوخت جامد و هم مایع، در اختیار دارد. برخی از آنها را می‌توان به سرعت مستقر کرد، برخی دیگر زمان می‌برند. همچنین می‌توان از آنها به روش‌های پنهانی، با قرار دادن آنها در کانتینرهای حمل و نقل یا روش‌های دیگر برای پنهان کردن آنها قبل از استفاده، بهره برد. ایران می‌تواند این سامانه‌ها را با استفاده از نیروهای نیابتی خود به عراق منتقل کرده و اسرائیل را هدف قرار دهد. ایران به دلیل رژیم اسد که اکنون از بین رفته است، از سوریه قطع شده و از انتقال موشک به همسایه شمال شرقی اسرائیل بازمانده است.

تهدیدات دریایی و «نامتقارن» ایران

ایران دارای یک نیروی دریایی متعارف و همچنین یک نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. نیروی دریایی سپاه پاسداران از شناورهای کوچکتر و قایق‌های تندرو تشکیل شده است که برد طولانی ندارند. در برخی موارد، می‌توان آنها را از یک کشتی مادر که ممکن است در برد طولانی‌تری عمل کند، مستقر کرد. نیروی دریایی متعارف ایران چندین کشتی دارد، اما به طور کلی، نیروی دریایی آن چندان بزرگ نیست.

جمهوری اسلامی قرار دادن پهپادها، موشک‌ها و سایر سامانه‌ها را بر روی کشتی‌های خود تمرین کرده است. همچنین در گذشته توانسته است از کشتی‌ها برای انجام حملات به کشتیرانی، مانند مین‌گذاری کشتی‌ها یا استفاده از پهپادها برای هدف قرار دادن شناورهای تجاری، استفاده کند.

این کشور می‌تواند تصمیم بگیرد از نیروی دریایی خود برای حمله به کشتی‌ها در خلیج فارس یا دریای عمان استفاده کند و می‌تواند با استفاده از پهپادها به کشتی‌ها حمله کند. همچنین می‌تواند حوثی‌ها در یمن را به انجام حملات مشابه تشویق کند. ایران و حوثی‌ها در گذشته این کار را انجام داده‌اند.

این واقعیت که بخش بزرگی از کشتیرانی جهان از نزدیکی خلیج فارس عبور می‌کند و تجارت نفت و انرژی در نزدیکی ایران قرار دارد، به تهران اهداف نرم زیادی برای فرصت‌طلبی می‌دهد. این کشور می‌تواند کشتی‌هایی را که ادعا می‌کند با اسرائیل مرتبط هستند، هدف قرار دهد یا یک بحران کشتیرانی ایجاد کند تا کشورها را برای تحت فشار قرار دادن دولت یهود وادار کند.

ایران همچنین انواع دیگری از تهدیدات به اصطلاح «نامتقارن» دارد. این به معنای استفاده از گروه‌های تروریستی یا استفاده از کشتی‌های تجاری برای استقرار پهپادها، موشک‌ها یا نیروهای ویژه ایرانی است. این کشور سال‌ها جنگ سایه علیه اسرائیل را اداره کرده و از بیروت در لبنان تا صنعا در یمن، شرکا و متحدانی دارد، یک قوس منطقه‌ای که هزاران مایل در سراسر منطقه امتداد دارد.

طرح‌های تروریستی خارجی

ایران همچنین می‌تواند از طریق توطئه‌هایی در کشورهای دیگر تلافی کند. در گذشته، به دنبال هدف قرار دادن اسرائیل یا اسرائیلی‌ها در کشورهای متعددی در سراسر جهان بوده است. این شامل توطئه‌هایی در ترکیه، یونان و قبرس و همچنین در آمریکای جنوبی، اروپا و کشورهای آسیایی بوده است. ایران چندین دهه تجربه در انجام عملیات تروریستی خارجی دارد. این شامل قتل مخالفان در اروپا و همکاری با حزب‌الله در سراسر جهان برای گسترش ترور بوده است.

تهران همچنان به شبکه‌های تروریستی در سراسر جهان دسترسی دارد. حزب‌الله نیز این شبکه‌ها را دارد. در حالی که ایران بخشی از قدرت خود را در خاورمیانه از دست داده است، همچنان از حمایت و دسترسی به شبکه‌های زمینی در بسیاری از نقاط برخوردار است. این شامل عراق می‌شود، جایی که گروه‌هایی مانند کتائب حزب‌الله دارد که پایگاه‌های آمریکایی را در آنجا و در منطقه کردستان هدف قرار داده‌اند.

ارتش متعارف ایران

ایران ارتش، نیروی هوایی و نیروی دریایی دارد. با این حال، به طور کلی ارتش متعارف خود را از منابع محروم کرده است. این بدان معناست که نیروی هوایی یا نیروی دریایی چندان بزرگی ندارد. ایران همچنین تحت تحریم بوده است، بنابراین نتوانسته است هواپیماهای جنگی یا کشتی‌های مدرن تهیه کند، اما در عوض ترجیح داده است در موشک‌ها، پهپادها و سایر توانمندی‌ها سرمایه‌گذاری کند.

ارتش ایران احتمالاً چیزی نیست که به دلیل فاصله زیاد تا اسرائیل از آن برای پاسخگویی استفاده کند. توانایی‌های اسرائیل برای شناسایی هرگونه تحرک نیروهای متعارف ایران به این معناست که ایران در استفاده از این واحدها در مضیقه است. با این وجود، می‌تواند از آنها در خلیج فارس یا برای هدف قرار دادن پایگاه‌های آمریکایی در عراق، به عنوان مثال، استفاده کند.

قدرت دیپلماتیک ایران

تهران در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری زیادی در دیپلماسی کرده است. روی روابط نزدیک‌تر با روسیه و چین کار کرده است. روابط قوی با پاکستان و روابط مناسبی با هند دارد. به بلوک‌های اقتصادی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای پیوسته است. به این ترتیب، ایران در موقعیت خوبی برای استفاده از دیپلماسی علیه اسرائیل قرار دارد.

ایران نسبت به گذشته روابط بهتری با کشورهای خلیج فارس و همچنین روابط نزدیکی با ترکیه و قطر، که متحدان ایالات متحده هستند، دارد. وزیر امور خارجه ایران به طور مکرر به منطقه سفر کرده و در ۱۱ ژوئن در اسلو بوده است. بنابراین ایران در موقعیت مناسبی قرار دارد تا سعی کند نقش قربانی را بازی کرده و از حملات اسرائیل در مجامع بین‌المللی به نفع خود استفاده کند. رژیم اسلامی ممکن است از این به عنوان بهانه‌ای برای نشان دادن نیاز خود به سامانه‌های دفاعی بیشتر از چین یا روسیه استفاده کند.