رویترز: نصرالله حزب‌الله را به یک نیروی منطقه‌ای تبدیل کرد | ۰۶ مهر ۱۴۰۳

سید حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، که خبر شهادت او روز شنبه اعلام شد، این گروه لبنانی را در طول دهه‌ها درگیری با اسرائیل رهبری کرد، بر تحول آن به یک نیروی نظامی با نفوذ منطقه‌ای نظارت داشت و به یکی از برجسته‌ترین چهره‌های عرب در نسل‌های اخیر – با حمایت ایران – تبدیل شد. حزب‌الله در بیانیه‌ای اعلام کرد که نصرالله به شهادت رسیده است، اما نحوه آن را ذکر نکرد. ارتش اسرائیل پیشتر اعلام کرده بود که نصرالله را در حمله هوایی روز جمعه به مقر مرکزی این گروه در حومه جنوبی بیروت به شهادت رسانده است.

شهادت نصرالله ضربه بزرگی به این گروه وارد می‌کند. او در میان حامیانش به دلیل ایستادگی در برابر اسرائیل و به چالش کشیدن ایالات متحده به یادگار خواهد ماند. برای دشمنان، او رئیس یک سازمان تروریستی و یک نیروی نیابتی برای حکومت تئوکراتیک شیعه ایران در کشمکش آن برای نفوذ در خاورمیانه بود.

نفوذ منطقه‌ای او در طول نزدیک به یک سال درگیری که با جنگ غزه شعله‌ور شد، به نمایش گذاشته شد، زیرا حزب‌الله با شلیک به اسرائیل از جنوب لبنان در حمایت از متحد فلسطینی خود، حماس، وارد میدان شد و گروه‌های یمنی و عراقی نیز به دنبال آن، تحت چتر «محور مقاومت» عمل کردند.

نصرالله در سخنرانی اول اوت در مراسم تشییع جنازه فؤاد شکر، فرمانده ارشد نظامی حزب‌الله، گفت: «ما با یک نبرد بزرگ روبرو هستیم.» با این حال، زمانی که هزاران عضو حزب‌الله زخمی و ده‌ها نفر کشته شدند، و زمانی که دستگاه‌های ارتباطی آنها در حمله ظاهراً اسرائیلی هفته گذشته منفجر شد، این نبرد شروع به برگشتن علیه گروه او کرد.

نصرالله در سخنرانی ۱۹ سپتامبر در واکنش به حملات به شبکه ارتباطی حزب‌الله، قول داد اسرائیل را مجازات کند. او گفت: «این یک حسابرسی است که خواهد آمد، ماهیت آن، اندازه آن، چگونه و کجا؟ این مطمئناً چیزی است که ما برای خودمان نگه خواهیم داشت.» او از آن زمان سخنرانی پخش شده‌ای نداشت. اسرائیل در این میان حملات خود را به طور چشمگیری تشدید کرده، چندین فرمانده ارشد حزب‌الله را در حملات هدفمند کشته و بمباران گسترده‌ای را در مناطق تحت کنترل حزب‌الله در لبنان به راه انداخته که صدها نفر را کشته است.

یک سخنور ماهر و رهبری طولانی

نصرالله که حتی توسط دشمنانش به عنوان یک سخنور ماهر شناخته می‌شد، سخنرانی‌هایش توسط دوست و دشمن به طور یکسان دنبال می‌شد. نصرالله با عمامه سیاه یک سید، از سخنرانی‌های خود برای بسیج پایگاه حزب‌الله و همچنین برای ارائه تهدیدهای با دقت تنظیم شده استفاده می‌کرد و اغلب در حین انجام این کار انگشت خود را تکان می‌داد.

او در سال ۱۹۹۲ در سن ۳۵ سالگی دبیرکل حزب‌الله شد، چهره عمومی یک گروه زمانی پنهان که توسط سپاه پاسداران ایران در سال ۱۹۸۲ برای مبارزه با نیروهای اشغالگر اسرائیل تأسیس شده بود. اسرائیل سلف او، سید عباس الموسوی را در یک حمله هلیکوپتری به شهادت رساند. نصرالله زمانی که چریک‌هایش سرانجام نیروهای اسرائیلی را در سال ۲۰۰۰ از جنوب لبنان بیرون راندند و به اشغال ۱۸ ساله پایان دادند، حزب‌الله را رهبری می‌کرد.

«پیروزی الهی»

درگیری با اسرائیل تا حد زیادی رهبری او را تعریف کرد. او در سال ۲۰۰۶ پس از اینکه حزب‌الله ۳۴ روز با اسرائیل جنگید، «پیروزی الهی» اعلام کرد و احترام بسیاری از اعراب عادی را که با تماشای شکست ارتش‌هایشان توسط اسرائیل بزرگ شده بودند، به دست آورد. اما او به یک چهره به طور فزاینده‌ای تفرقه‌انگیز در لبنان و جهان عرب تبدیل شد، زیرا حوزه عملیات حزب‌الله به سوریه و فراتر از آن گسترش یافت که منعکس‌کننده یک درگیری تشدید شونده بین ایران شیعه و پادشاهی‌های عرب سنی متحد آمریکا در خلیج فارس بود.

در حالی که نصرالله مشارکت حزب‌الله در سوریه – جایی که در حمایت از رئیس‌جمهور بشار اسد جنگید – را به عنوان یک کارزار علیه جهادی‌ها توصیف می‌کرد، منتقدان این گروه را به تبدیل شدن به بخشی از یک درگیری فرقه‌ای منطقه‌ای متهم کردند. در داخل، منتقدان نصرالله گفتند که ماجراجویی‌های منطقه‌ای حزب‌الله هزینه غیرقابل تحملی را بر لبنان تحمیل کرده و به فروپاشی مالی سال ۲۰۱۹ آن کمک کرده است.

در سال‌های پس از جنگ ۲۰۰۶، نصرالله بر روی یک طناب باریک بر سر یک درگیری جدید با اسرائیل راه می‌رفت و موشک‌های ایرانی را در یک رقابت با دقت سنجیده از تهدید و ضد تهدید، انبار می‌کرد. جنگ غزه، که با حمله ۷ اکتبر حماس شعله‌ور شد، بدترین درگیری حزب‌الله با اسرائیل از سال ۲۰۰۶ را به راه انداخت و صدها نفر از جنگجویان آن، از جمله فرماندهان ارشد را به کام مرگ کشاند. پس از سال‌ها درگیری در جاهای دیگر، این درگیری تمرکز جدیدی را بر مبارزه تاریخی حزب‌الله با اسرائیل قرار داد. نصرالله در سخنرانی اول اوت گفت: «ما اینجا بهای جبهه حمایت خود از غزه و مردم فلسطین را می‌پردازیم.»

از محله فقیرنشین تا رهبری مقاومت

نصرالله در محله فقیرنشین کارانتینای بیروت بزرگ شد. خانواده او اهل بازوریه، روستایی در جنوب عمدتاً شیعه‌نشین لبنان هستند که امروز قلب سیاسی حزب‌الله را تشکیل می‌دهد. او بخشی از نسلی از جوانان شیعه لبنانی بود که چشم‌انداز سیاسی آنها توسط انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ ایران شکل گرفت.

قبل از رهبری این گروه، او شب‌ها را با چریک‌های خط مقدم که با ارتش اشغالگر اسرائیل می‌جنگیدند، می‌گذراند. پسر نوجوانش، هادی، در سال ۱۹۹۷ در نبرد جان باخت، ضایعه‌ای که به او در میان پایگاه اصلی شیعه‌اش در لبنان مشروعیت بخشید.

او سابقه‌ای در تهدید دشمنان قدرتمند داشت. با تشدید تنش‌های منطقه‌ای پس از شروع جنگ غزه، نصرالله هشدار پنهانی به کشتی‌های جنگی آمریکا در مدیترانه داد و به آنها گفت: «ما برای ناوگانی که با آن ما را تهدید می‌کنید، آماده شده‌ایم.» در سال ۲۰۲۰، نصرالله قول داد که سربازان آمریکایی پس از کشته شدن قاسم سلیمانی، منطقه را در تابوت ترک خواهند کرد.

او مخالفت شدیدی با عربستان سعودی بر سر مداخله مسلحانه آن در یمن ابراز کرد. با افزایش تنش‌های منطقه‌ای در سال ۲۰۱۹، او گفت که عربستان سعودی و امارات متحده عربی باید جنگ یمن را برای محافظت از خود متوقف کنند و به ریاض گفت: «روی جنگ علیه ایران شرط‌بندی نکنید زیرا آنها شما را نابود خواهند کرد.»

تحت رهبری نصرالله، حزب‌الله همچنین با دشمنان داخلی در لبنان درگیر شد. در سال ۲۰۰۸، او دولت لبنان را به اعلام جنگ متهم کرد و قول داد «دستی را که سعی در برچیدن [شبکه ارتباطی گروهش] دارد، قطع خواهد کرد.» این امر به چهار روز جنگ داخلی منجر شد و گروه شیعه نیمی از پایتخت بیروت را به تصرف خود درآورد. او هرگونه دخالت حزب‌الله در ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر سابق در سال ۲۰۰۵ را به شدت رد کرد، پس از اینکه یک دادگاه تحت حمایت سازمان ملل چهار عضو این گروه را متهم کرد.