نبوغ استراتژیک رهبر ایران: چگونه خامنه‌ای مسیر هسته‌ای ایران را هدایت می‌کن

⏳مدت زمان مطالعه: ۴ دقیقه ✏️ | نویسنده: Ray Takeyh | 📅 تاریخ: 1 مارس 2015 / 10 اسفند 1393 نبوغ استراتژیک رهبر عالی ایران ری تاکیه، 1 مارس 2015 | در ظاهر، چیز زیادی برای تحسین رهبر عالی ایران، آیتالله علی خامنهای وجود ندارد. به عنوان یک ضد یهود، او بارها هولوکاست را زیر سوال برده و اسرائیل را با عباراتی نفرتانگیز مورد حمله قرار داده است. به عنوان یک نظریهپرداز توطئه، او به طور بیپایان داستانهای عجیبی درباره ایالات متحده و نیتهای آن میبافد. به عنوان یک رهبر ملی، او به طرز بیرحمانهای جامعه مدنی پرجنبوجوش ایران را سرکوب کرده و اقتصاد آن را به فقر کشانده است. و با این حال، خامنهای همچنین یک نابغه استراتژیک درجه یک است که به طور صبورانه به سوی دستیابی به بمب هستهای در حال مذاکره است. پس از سالها سرکشی، به نظر میرسد که خامنهای دریافته است که مسیر مطلوبتر برای دستیابی به سلاحهای هستهای از طریق یک توافق است. ادامه ساختار زیرساختهای اتمی بدون چتر محافظ توافق، ایران را در معرض تحریمهای اقتصادی و احتمالاً تلافیهای نظامی قرار میدهد. در حالی که در گذشته ممکن بود خامنهای مایل به عبور از خطوط قرمز متعدد آمریکا باشد، هزینه چنین سرسختی مالیاتی بود که او نگران بود که بتواند باعث ناآرامی شود. برخلاف بسیاری از همتایان غربی خود، خامنهای دریافته است که رژیم او بر پایههای لرزانی استوار است و مشروعیت انقلاب اسلامی مدتهاست از دست رفته است. وظیفه پیش رو یافتن راهی برای پیشبرد برنامه هستهای در حالی که رژیم و اصول ایدئولوژیک آن را حفظ میکند، بود. از بسیاری جهات، یک توافق هستهای پاسخ به معضلات متعدد خامنهای است. با این حال، یک توافق خوب برای رهبر عالی باید از نظر فناوری آزاد و دارای مدت محدودی باشد. از زمان افشای برنامه هستهای غیرقانونی ایران در سال 2002، دیپلماتهای منظم آن اصرار داشتهاند که هر توافقی باید بر اساس معاهده عدم اشاعه سلاحهای هستهای (NPT) باشد که به گفته آنها، به ایران حق ساخت زیرساختهای هستهای گستردهای را میدهد. در ازای چنین «حقی»، آنها مایل بودند به یک رژیم بازرسی در چارچوب نفوذناپذیر NPT تن در دهند. و در بخش اعظم آن زمان، قدرتهای بزرگ چنین فرضهایی را از یک کشور که با قطعنامههای متعدد شورای امنیت سازمان ملل محکوم شده و از دسترسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تأسیسات و دانشمندان خود ممانعت میکند، رد کردند. اما همانطور که خامنهای محکم ایستاد، قدرتهای بزرگ متزلزل شدند. با آغاز برنامه اقدام مشترک در نوامبر 2013، بخت ایران شروع به تغییر کرد. واشنگتن به غنیسازی ایران در داخل کشور تن داد و توافق کرد که در نهایت این ظرفیت غنیسازی میتواند صنعتی شود. مذاکرات ماراتونی از آن زمان تاکنون شاهد تلاش ایران برای کاهش محدودیتهای باقیمانده بوده است، در حالی که ایالات متحده تلاش میکند خطوط قرمز آسیبدیده خود را بازیابد. برای خامنهای، مهمترین امتیازی که مذاکرهکنندگان او به دست آوردهاند، ایده یک بند غروب است. با انقضای این بند، هیچ محدودیت قانونی بر جاهطلبیهای هستهای ایران وجود نخواهد داشت. اگر جمهوری اسلامی بخواهد صدها هزار سانتریفیوژ پیشرفته بسازد، راکتورهای آب سنگین متعددی احداث کند و کوههای خود را با تأسیسات غنیسازی پر کند، قدرتهای غربی هیچ راه چارهای نخواهند داشت. و زمانی که ایران به این وضعیت هستهای برسد، هیچ رژیم بازرسیای نمیتواند با اطمینان از دستیابی به بمب جلوگیری کند. یک کشور هستهای در اندازه صنعتی دارای منابع اتمی بسیار زیادی، تأسیسات بسیار زیادی و دانشمندان بسیار زیادی است که نمیتوان به طور قابل اعتمادی محدود کرد. همانطور که خامنهای به سوی توافقی پیش میرود که او را در موقعیتی هستهای حسادتبرانگیز قرار میدهد، او همچنین میتواند مطمئن باشد که نقضهای فنی تعهداتش با مخالفت جدی مواجه نخواهند شد. زمانی که یک توافق منعقد شود، اساسیترین تحریمها علیه ایران از بین خواهند رفت. بعید است که اروپاییها، چه رسد به چین یا روسیه، به بازسازی آنها موافقت کنند اگر ایران در تقلب گرفتار شود. و از نظر استفاده از زور، ایالات متحده حداقل پنج دهه است که قراردادهای کنترل تسلیحات را مذاکره کرده و هرگز از زور برای مجازات یک کشور که به طور تدریجی تعهدات خود را نقض کرده، استفاده نکرده است. همانطور که واکنش به تحریکات هستهای کره شمالی نشان میدهد، جامعه بینالمللی معمولاً با چنین تخلفاتی از طریق میانجیگری بیپایان برخورد میکند. پس از امضای یک توافق، کشورهای بسیار زیادی به ادامه آن متعهد میشوند که خطر یک شکست را به جان بخرند. دستاوردهای ایران امروز نشاندهنده یک روحانی بی ادعا در سطح متوسط است. در منطقهای که بسیاری از رژیمهای دیکتاتوری سقوط کردهاند، جمهوری اسلامی به راه خود ادامه میدهد. خامنهای فرمانده مهمترین کشور از خلیج فارس تا سواحل مدیترانه است. او به طور مرتب با ضعیفترین دست وارد مذاکرات شده و در قویترین موقعیت بیرون آمده است. خدا واقعاً بزرگ است. پاورقی ها: ⚠️ اخطار: محتوای این مقاله صرفاً دیدگاههای نویسنده و منبع اصلی را منعکس میکند و مسئولیت آن بر عهده نویسنده است. بازنشر این مقاله با هدف ارائه دیدگاههای متنوع صورت گرفته و به معنای تأیید دیدگاههای مطرحشده نیست. ✅ سورس ما: The Washington Post https://www.washingtonpost.com/opinions/the-strategic-triumph-of-irans-supreme-leader/2015/03/01/9cbfdd48-bec4-11e4-8668-4e7ba8439ca6_story.html 💡 درباره منبع: The Washington Post یکی از معتبرترین روزنامههای آمریکا است که به پوشش خبرها و تحلیلهای جامع از مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی میپردازد. ✏️ درباره نویسنده: ری تاکیه یک پژوهشگر ارشد در شورای روابط خارجی است که به بررسی مسائل خاورمیانه و سیاست خارجی ایران میپردازد.