دیپلمات: تعرفه‌های ترامپ بر هند، روابط استراتژیک هند و آمریکا را به خطر می‌اندازد | ۱۰ مرداد ۱۴۰۴

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تعرفه ۲۵ درصدی بر تمام صادرات هند به ایالات متحده را از تاریخ ۷ اوت اعلام کرده است. او همچنین «جریمه‌ای نامشخص» برای هند به دلیل خرید نفت و سلاح از روسیه اعلام کرد.

تعرفه‌های وضع‌شده بر هند بالاتر از تعرفه‌هایی است که ترامپ بر رقبای صادراتی هند در آسیا اعمال کرده است، که این امر احتمالاً کالاهای هندی را در بازار آمریکا کمتر رقابتی خواهد کرد. واردکنندگان آمریکایی تأمین‌کنندگانی در ویتنام یا اندونزی را انتخاب خواهند کرد که کالاهایشان مشمول تعرفه‌های پایین‌تری خواهد بود.

در صورت اجرای تعرفه‌های جدید توسط دولت ترامپ، کالاهای هندی به ارزش حدود ۸۷ میلیارد دلار ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. بر اساس برخی تخمین‌ها، این امر ۰.۵ درصد از رشد تولید ناخالص داخلی هند را کاهش خواهد داد.

واکنش هند و دورنمای مذاکرات

ترامپ پس از پست خود در شبکه‌های اجتماعی در ۳۰ ژوئیه به خبرنگاران گفت: «آنها اکنون یکی از بالاترین تعرفه‌ها را در جهان دارند، آنها مایلند آن را به طور قابل توجهی کاهش دهند.» او افزود: «ما اکنون در حال گفتگو با هند هستیم – خواهیم دید چه اتفاقی می‌افتد… تا پایان این هفته خواهید فهمید»، و به نظر می‌رسید در را برای مذاکرات بیشتر باز نگه داشته است. قرار است یک هیئت آمریکایی برای گفتگوهای بیشتر به هند سفر کند، اما این سفر پس از مهلت ۱ اوت که ترامپ برای کشورها جهت انعقاد قراردادهای دوجانبه با واشنگتن تعیین کرده، خواهد بود.

واکنش هند سنجیده بود. وزارت بازرگانی و صنعت این کشور اعلام کرد که دولت اظهارات ترامپ را «مورد توجه قرار داده» و در حال بررسی پیامدهای آن است. این وزارتخانه گفت که هر دو کشور در حال مذاکره برای دستیابی به یک پیمان دوجانبه «منصفانه، متعادل و سودمند متقابل» بوده‌اند و هند به این هدف «متعهد» باقی می‌ماند. بیانیه این وزارتخانه خطوط قرمز هند را در مرکز توجه قرار داد – یعنی منافع ملی در طول مذاکرات با آمریکا در اولویت خواهد بود، همانطور که برای پیمان‌هایی مانند توافقنامه جامع اقتصادی و تجاری که در ۲۳-۲۴ ژوئیه بین هند و بریتانیا منعقد شد، چنین بود.

راندیر جیسوال، سخنگوی وزارت امور خارجه هند، امروز در نشست خبری هفتگی خود گفت که روابط بین دو کشور «چندین گذار و چالش را پشت سر گذاشته است.» او گفت که تمرکز بر دستور کار اساسی‌ای است که هند و آمریکا به آن متعهد شده‌اند.

اعلام تعرفه‌های تنبیهی ترامپ بر هند پس از اعلام توافقات تجاری او با فیلیپین، ژاپن، اندونزی، اتحادیه اروپا و کره جنوبی صورت گرفت. پاکستان نیز یک توافق تجاری به دست آورد که نرخ تعرفه آن را به ۱۹ درصد کاهش داد.

گفته می‌شود مذاکرات آمریکا با رقیب استراتژیک هند، یعنی چین، در مرحله پیشرفته‌ای قرار دارد. انتظار می‌رود پکن با شرایط آسان‌تری روبرو شود، زیرا زنجیره تأمین عناصر خاکی کمیاب را که صنعت آمریکا نمی‌تواند بدون آن کار کند، کنترل می‌کند.

در اعلامیه «روز آزادی» خود در ۲ آوریل، ترامپ تعرفه‌های ۲۶ درصدی بر هند اعمال کرده بود. دو مقام هندی که دیپلمات به طور جداگانه با آنها صحبت کرد، گفتند که دهلی نو با الگوبرداری از توافقات آمریکا با ژاپن، اندونزی و دیگران، انتظار داشت واشنگتن نرخ تعرفه ۱۵-۱۷ درصدی بر هند اعمال کند.

دلایل ناخشنودی آمریکا

هند همچنین از «جریمه نامشخصی» که ترامپ به دلیل خرید نفت و سلاح از روسیه بر آن اعمال کرده، ناراضی است. به هر حال، دهلی نو از زمان معامله ۵.۵ میلیارد دلاری سامانه موشکی اس-۴۰۰ تریومف در سال ۲۰۱۸، هیچ خرید تسلیحاتی عمده‌ای از روسیه انجام نداده است.

به دلیل روابط قوی با اتحاد جماهیر شوروی سابق در دوران جنگ سرد، بخش بزرگی از تجهیزات دفاعی هند همچنان از منشأ شوروی/روسی است. با این حال، سهم مسکو در خریدهای دفاعی هند طی سال‌ها کاهش یافته است. بر اساس گزارش مؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم، واردات تسلیحات هند از روسیه از ۷۲ درصد کل خریدهای دفاعی آن در سال‌های ۲۰۱۰-۲۰۱۴ به ۵۵ درصد در سال‌های ۲۰۱۵-۲۰۱۹ و ۳۶ درصد در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است. هند در حال تنوع بخشیدن به خریدهای دفاعی خود بوده و فرانسه، اسرائیل و ایالات متحده در میان منابع اصلی تأمین آن قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، هند بر خودکفایی در تأمین دفاعی نیز تأکید دارد. این کشور امیدوار است تجهیزات نظامی بیشتری را که توسط شرکت‌های داخلی تولید می‌شود، خریداری کند.

به نظر می‌رسد که امتناع هند از محکوم کردن جنگ روسیه در اوکراین، خرید نفت تخفیف‌دار روسیه و شرکت در نشست‌های بریکس، زمینه‌ساز اعمال «جریمه نامشخص» ترامپ بر هند بوده است.

رفتار تند ترامپ با هند، دهلی نو را غافلگیر کرده است. در ماه فوریه، نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند و ترامپ دیداری به ظاهر موفق در کاخ سفید داشتند، زمانی که آغاز مذاکرات برای یک پیمان تجاری اعلام شد. هم مودی و هم ترامپ در آن زمان توافق کرده بودند که تجارت دوجانبه را که در حال حاضر ۱۲۹ میلیارد دلار است، تا سال ۲۰۳۰ به ۵۰۰ میلیارد دلار افزایش دهند. در بیانیه مشترکی که پس از مذاکرات مودی و ترامپ صادر شد، آمده بود: «رهبران با درک اینکه این سطح از جاه‌طلبی نیازمند شرایط تجاری جدید و منصفانه است، برنامه‌هایی را برای مذاکره در مورد بخش اول یک توافقنامه تجارت دوجانبه چندبخشی و سودمند متقابل تا پاییز ۲۰۲۵ اعلام کردند.»

با این حال، اوضاع آنطور که هند انتظار داشت پیش نرفت.

از آن زمان چندین دور مذاکره در دهلی نو و واشنگتن برگزار شده است. اما این مذاکرات نتوانسته اختلافات بین دو طرف را کاهش دهد. خواسته‌های آمریکا مبنی بر باز کردن بخش‌های حساس کشاورزی و لبنیات هند به روی واردات آمریکا و درخواست آن برای قوانین آسان‌تر در مورد ذخیره‌سازی داده‌ها و تجارت دیجیتال، همچنان نقاط اختلاف باقی مانده‌اند.

پیامدهای استراتژیک

از قضا، هند از معدود کشورهایی بود که نگران دور دوم ریاست جمهوری ترامپ نبود. این کشور با دولت اول ترامپ به خوبی کار کرده بود و دهلی نو انتظار داشت که ترامپ ۲.۰ برای مدیریت آسان باشد. با این حال، تمرکز ترامپ بر تجارت، اصلاح کسری‌ها و کنار گذاشتن «دوست‌گزینی» (friend-shoring) به نفع «درون‌سپاری» (onshoring)، هند را در موقعیت دشواری قرار داده است.

تعرفه‌های ترامپ پیامدهایی فراتر از تجارت خواهد داشت. این امر احتمالاً تأثیر منفی بر روابط استراتژیک هند و آمریکا خواهد داشت که طی ۲۵ سال گذشته با دقت توسط رهبری هر دو کشور در دولت‌های مختلف، از جمله خود ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری‌اش (۲۰۱۷-۲۰۲۱)، پرورش یافته است.

در دهه‌های اخیر، هند و آمریکا خود را «دموکراسی‌های درگیر» توصیف کرده‌اند، نه «دموکراسی‌های بیگانه» که در دوران جنگ سرد، زمانی که در دو سوی مخالف قرار داشتند، با آن شناخته می‌شدند.

روابط هند و آمریکا از سال ۲۰۰۰ رو به گرمی نهاده است. نقطه اوج این روابط زمانی بود که آنها توافقنامه هسته‌ای غیرنظامی هند و آمریکا در سال ۲۰۰۸ را امضا کردند که به ادغام سومین اقتصاد بزرگ آسیا در تجارت هسته‌ای جهانی کمک کرد. با افزایش اعتماد استراتژیک، هند همچنین در حال خرید تجهیزات دفاعی از ایالات متحده بوده است. از سال ۲۰۰۸، خرید دفاعی از هند به بیش از ۲۰ میلیارد دلار رسیده است. کشتی‌های نیروی دریایی آمریکا اکنون به طور منظم در بنادر هند پهلو می‌گیرند و هر دو طرف در رزمایش‌های نظامی مشترک در هند و آمریکا شرکت می‌کنند.

هند به دنبال ظهور به عنوان یک قطب در جهان چندقطبی با کمک شرکای استراتژیکی مانند آمریکا برای دستیابی به جاه‌طلبی خود برای تبدیل شدن به یک اقتصاد توسعه‌یافته تا سال ۲۰۴۷ بوده است. اظهارات تند ترامپ علیه مشارکت هند و روسیه، تعامل او با پاکستان که در دوره اول خود به دلیل حمایت از تروریسم آن را سرزنش می‌کرد، و رویکرد او به چین، علاوه بر فشار بر هند با تعرفه‌های بالا، سایه‌ای بر شراکت استراتژیک هند و آمریکا افکنده است.

گفته می‌شود ترامپ درخواست تماس تلفنی با مودی را داشته است. اما مشخص نیست که نخست‌وزیر هند در این مرحله چه چیزی می‌تواند به ترامپ پیشنهاد دهد تا او را به کاهش نرخ تعرفه وادار کند.

هند بر اقداماتی مانند افزایش خرید سوخت و تجهیزات نظامی از آمریکا، علاوه بر ایجاد تغییراتی در قانون مسئولیت هسته‌ای غیرنظامی خود برای حذف مفادی که تأمین‌کنندگان تجهیزات را به جای اپراتورهای نیروگاه‌ها جریمه می‌کند، برای جلب نظر ترامپ حساب کرده بود. اصلاحات در پیمان هسته‌ای غیرنظامی هند، درها را برای شرکت‌های آمریکایی جهت راه‌اندازی نیروگاه در هندِ تشنه انرژی که در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد نیازهای سوخت خود را وارد می‌کند، باز خواهد کرد. هند منابع لازم برای وعده سرمایه‌گذاری متقابل را ندارد، پیشنهادی که اتحادیه اروپا، ژاپن و کره جنوبی در توافقات تجاری خود با ایالات متحده ارائه کردند.

در کوتاه‌مدت، هند باید بر به حداقل رساندن پیامدهای تعرفه‌های تنبیهی ترامپ، به ویژه موارد مربوط به نفت روسیه، تمرکز کند. زیرا هرگونه اختلال در تأمین، تأثیر عمده‌ای بر اقتصاد هند خواهد داشت.

در میان‌مدت، سفر ترامپ به هند که برای سپتامبر-اکتبر برنامه‌ریزی شده بود، در صورت عدم وجود توافق تجاری ممکن است به تعویق بیفتد. این امر می‌تواند آینده کواد و هند و اقیانوس آرام را زیر سوال ببرد.

و در بلندمدت، هند ممکن است مجبور شود پیامدهای یک ایالات متحده به طور فزاینده غیرقابل اعتماد را بررسی کند. صحبت از احیای سه‌جانبه روسیه-هند-چین یا RIC است. روسیه مشتاق احیای این گروه بوده، در حالی که هند بدون یک «نه» صریح، غیرمتعهد به نظر می‌رسد. هرگونه حرکتی برای احیای این گروه احتمالاً ترامپ را که گروه‌هایی مانند RIC و بریکس را ضدآمریکایی می‌بیند، خشمگین خواهد کرد.

در زمان‌های عدم قطعیت جهانی، قدرت‌های میانی و کوچکتر شرط‌های خود را پوشش می‌دهند. با این حال، در مورد هند، چین شریکی نیست که بتواند به آن تکیه کند، با توجه به روابط عمدتاً خصمانه‌اش با پکن. با توجه به وابستگی شدید فعلی روسیه به چین، مسکو نیز ممکن است دیگر آن شریکی که زمانی برای هند بود، نباشد.

این امر هند را با گزینه‌های نه چندان زیادی تنها می‌گذارد، جز اینکه از وضعیت بد موجود بهترین استفاده را ببرد – یک چالش واقعاً دلهره‌آور برای دیپلماسی هند.