نشریه اکونومیست : «توسعه‌طلبی اسرائیل برای دیگران – و برای خودش – خطرناک است» | ۸ فروردین ۱۴۰۴

توسعه‌طلبی اسرائیل برای دیگران – و برای خودش – خطرناک است

این کشور در خطر تبدیل غرور به فاجعه است

۲۷ مارس ۲۰۲۵

امروز باور کردنش سخت است، اما ۱۸ ماه پیش اسرائیل در خطر بزرگی قرار داشت. دولت یهود که توسط دشمنان احاطه شده بود، با متحد اصلی خود در واشنگتن در حال جر و بحث بود و پس از حمله حماس که مرگبارترین روز در تاریخ این کشور را رقم زد، در حال تلوتلو خوردن بود، آسیب‌پذیر و سردرگم به نظر می‌رسید. اما اکنون، در مقابل، اسرائیل افسارگسیخته است. هنوز در حال جنگ است – گاهی در لبنان و سوریه، به طور دائم‌تر علیه شبه‌نظامیان فلسطینی در کرانه باختری و بار دیگر، در مقیاسی حتی بزرگتر، در غزه، جایی که آتش‌بس تحت حمایت آمریکا از هم پاشیده است. اما این بار اسرائیل با شرایط خودش و با حمایت کامل آمریکا می‌جنگد. ممکن است فکر کنید که این امر دوباره آن را امن کرده است. با این حال، برتری نظامی مجدد آن با خطر توسعه بیش از حد و درگیری تلخ داخلی همراه است. در حالی که دولت آن با سرعت به پیش می‌رود، در خطر تبدیل غرور به فاجعه است.

بهبود امنیت اسرائیل قابل توجه و خوشایند بوده است. از زمان جنایات ۷ اکتبر ۲۰۲۳، اسرائیل به حماس حمله کرده و آن را به شدت تضعیف کرده است. اقدام نظامی در لبنان، حزب‌الله را سرکوب کرده است. نفوذ شوم ایران در سراسر خاورمیانه، با شکست نیروهای نیابتی آن در غزه، لبنان و سوریه، از هم پاشیده است. اسرائیل با کمک آمریکا دو رگبار بزرگ موشکی ایران را دفع کرد و به پدافند هوایی ایران حمله متقابل انجام داد.

با این حال، دولت اسرائیل از این موفقیت دو نتیجه نگران‌کننده گرفته است. یکی اینکه تاکتیک‌های بی‌رحمانه کارساز هستند. پس از کشتن ده‌ها هزار غیرنظامی در غزه، دوباره کمک‌ها را دریغ کرده و خدمات اولیه را قطع کرده است، در آنچه به نظر می‌رسد نقض قوانین بین‌المللی باشد. در غزه در حال آماده شدن برای یک اشغال جدید به عنوان بخشی از آنچه ممکن است به یک عملیات زمینی عظیم تبدیل شود، است. برنامه‌های شرم‌آور برای پاکسازی قومی در حال رواج است. دولت اسرائیل با تشویق دیدگاه دونالد ترامپ در مورد «تسلط» آمریکا و اسکان مجدد جمعیت غزه، تأسیس سازمانی برای خروج «داوطلبانه» فلسطینیان را تصویب کرده است. از سال گذشته، این کشور به سرعت در حال الحاق عملی کرانه باختری، گسترش شهرک‌های اسرائیلی، مجبور کردن ده‌ها هزار فلسطینی به ترک خانه‌های خود و اجازه دادن به شهرک‌نشینان خشن برای تاخت و تاز بدون مانع بوده است. فشار برای الحاق رسمی در حال افزایش است.

نتیجه‌گیری دوم دولت این است که پس از فروپاشی بازدارندگی در ۷ اکتبر، باید با ایجاد مناطق حائل و حمله به تهدیدات احتمالی در اسرع وقت از خود محافظت کند. ارتش در حال حمله به لبنان است، حتی اگر این امر گروه‌های لبنانی را که برای دور نگه داشتن حزب‌الله از قدرت تلاش می‌کنند، بی‌اعتبار کند. اسرائیل به جای اینکه منتظر بماند تا ببیند آیا دولت جدید در دمشق می‌تواند سوریه را دوباره متحد کند، آن را بمباران می‌کند. همین منطق به خوبی می‌تواند منجر به یک حمله پیشگیرانه علیه ایران شود تا از دستیابی آن به سلاح هسته‌ای جلوگیری کند. پس از نرم شدن توسط بمباران اسرائیل، پدافند جمهوری اسلامی ضعیف‌تر از دهه‌های گذشته است.

این مسیر خطرناکی برای اسرائیل است: در منطقه، با فلسطینی‌ها و در داخل. در منطقه، اسرائیل برای حفظ سلطه نظامی خود در صورت درخواست بیش از حد از نیروهای خود، با مشکل مواجه خواهد شد. این کشور دارای یک ارتش شهروندی از نیروهای ذخیره است که در مواقع خطر ملی خدمت می‌کنند. سربازانی که خانواده‌هایی برای مراقبت و کسب‌وکارهایی برای اداره دارند، نمی‌توانند زندگی خود را در صورت فراخوانی دائمی ادامه دهند. علاوه بر این، اسرائیل هنوز برای نمایش قدرت به آمریکا وابسته است. اما آقای ترامپ متحد قابل اعتمادی نیست – به‌ویژه اگر جنگ علیه ایران طولانی شود. حتی اگر حمایت او ادامه یابد، دموکرات‌ها می‌توانند در سال ۲۰۲۹ دوباره به قدرت برسند و آنها تحمل کمتری نسبت به الحاق خواهند داشت. و در نهایت، با افزایش واکنش‌های مردمی به حملات مکرر اسرائیل در منطقه، رهبران عرب به تدریج خصومت مردم خود را منعکس خواهند کرد. با گذشت زمان، این امر می‌تواند اتحادهای منطقه‌ای اسرائیل با مصر و اردن و با چندین کشور عربی دیگر از طریق توافقات ابراهیم را تهدید کند.

در مورد فلسطینی‌ها، اسرائیل نمی‌تواند به سادگی آرزوی آنها برای داشتن یک سرزمین مادری را از بین ببرد. پس از وحشت ۷ اکتبر، اکثر اسرائیلی‌ها با ایجاد یک کشور فلسطینی یا الحاق فلسطینی‌ها به عنوان شهروندان کامل در داخل اسرائیل مخالف هستند. اما گزینه‌های دیگر وخیم هستند. الحاق رسمی سرزمین فلسطین یا منجر به پاکسازی قومی، یا ایجاد غیرشهروندان بدون حقوق کامل، یا به محدود کردن بیشتر فلسطینی‌ها در دولت‌های کوچک و غیرقابل دوام خواهد شد. اگر این سیاست‌ها اجرا شوند، توهینی به ارزش‌هایی خواهد بود که اسرائیل بر اساس آنها تأسیس شده است.

توسعه‌طلبی بیش از حد ممکن است در داخل اسرائیل بیشترین آسیب را وارد کند. آسیب روحی ۷ اکتبر باید جامعه اسرائیل را متحد می‌کرد. با این حال، کشور دوباره دچار اختلاف شده است. اکثریت واضح اسرائیلی‌ها از مذاکره با حماس و خروج از غزه به منظور بازگرداندن گروگان‌های باقی‌مانده به خانه حمایت می‌کنند. آنها معتقدند که نخست‌وزیر، بنیامین نتانیاهو، جنگ را برای راضی کردن راست افراطی، که برای جلوگیری از فروپاشی دولت خود به حمایت آنها نیاز دارد، دنبال می‌کند. به طور فزاینده‌ای، نیروهای ذخیره ارتش از خود می‌پرسند که آیا در حال جنگیدن در راستای منافع ملی هستند یا در راستای منافع اقلیتی که اتفاقاً از نفوذ برخوردار است.

این در حالی است که دولت تمایل نگران‌کننده‌ای به عقب‌گرد دموکراتیک نشان می‌دهد. از تاکتیک‌های تهاجمی برای محدود کردن استقلال نهادهای اسرائیل استفاده می‌کند. در روزهای اخیر، کابینه از اخراج رئیس شین بت، آژانس امنیت داخلی، و دادستان کل حمایت کرده است – هر دو تصمیم به شدت مورد مناقشه هستند. این دو مقام اتفاقاً در تحقیقات مربوط به اتهامات فساد مالی و سایر گناهان دستیاران آقای نتانیاهو دخیل هستند. در قلب بحران اسرائیل، کارزاری از سوی صهیونیست‌های مذهبی قرار دارد که می‌بینند دیدگاه آنها از اسرائیل به عنوان کشوری که سرزمین‌های کتاب مقدس عزه، یهودیه و سامره را، همانطور که آنها سرزمین فلسطین را می‌نامند، در بر می‌گیرد، توسط نهادهای سکولار کشور خنثی می‌شود.

اسرائیل قوی به نظر می‌رسد. اما ارتش آن خسته و سیاست آن دچار اختلاف است. در همین حال، پویاترین بخش اقتصاد اسرائیل، بخش فناوری آن، بسیار سیال است. پیش از ۷ اکتبر، کارکنان فناوری که از اختلافات سیاسی و فرسایش حاکمیت قانون ناامید شده بودند، تهدید به مهاجرت به خارج از کشور کردند. آنها ممکن است روزی به این تهدیدات عمل کنند. سال‌ها اسرائیل به متحد آمریکایی خود برای گفتن اینکه چه زمانی دست از جنگ بردارد، وابسته بود. با حضور آقای ترامپ در کاخ سفید، آن روزها به پایان رسیده است. اسرائیل اکنون به خرد برای خویشتن‌داری نیاز دارد. ■