مجله فارین پالیسی : «اروپا به‌تنهایی به کجا خواهد رفت؟» | ۱ اسفند ۱۴۰۳

با کاهش تعهدات آمریکا، اروپا در آستانه تصمیمی تاریخی برای امنیت و دفاع مستقل قرار دارد. آیا می‌تواند بدون واشنگتن ادامه دهد؟

⏳ مدت زمان مطالعه: ۱۰ دقیقه | ✏️ ناشر/نویسنده: فارین پالیسی / جان هالتیوانگر، ریشی اینگار | 📅 تاریخ: ۲۰ فوریه ۲۰۲۵ / ۱ اسفند ۱۴۰۳

⚠️ هشدار: بازنشر این مقاله با هدف ارائه دیدگاه‌های متنوع صورت گرفته و به معنای تأیید یا پذیرش مسئولیت دیدگاه‌های مطرح‌شده نیست.

اروپا در آستانه یک بحران امنیتی

اروپا و ناتو با یک بحران وجودی مواجه شده‌اند، چراکه دولت ترامپ در حال تخریب روابط فراآتلانتیکی است و متحدان تاریخی را وادار می‌کند که درباره توانایی‌های دفاعی خود تجدیدنظر کنند. در روزهای اخیر، کاخ سفید عملاً به اروپا اعلام کرده که دیگر نمی‌تواند همیشه روی حمایت واشنگتن حساب کند، زیرا دولت ترامپ در حال نزدیک شدن به مسکو است و روایت‌های روسی درباره جنگ اوکراین را تکرار می‌کند.

اکنون نگرانی‌هایی در اروپا وجود دارد که ترامپ ممکن است نیروهای آمریکایی را از کشورهای اروپایی خارج کند—موضوعی که وزیر دفاع آمریکا، پیت هگست، در سفر خود به ورشو در هفته گذشته به آن اشاره کرد. وی اظهار داشت: نباید فرض کنید که حضور آمریکا در اروپا دائمی خواهد بود.

علاوه بر این، تردیدهای جدی درباره پایبندی دولت ترامپ به ماده ۵ پیمان ناتو نیز وجود دارد. ماده‌ای که براساس آن، در صورت حمله به یک عضو ناتو، تمامی اعضا موظف به دفاع از آن کشور هستند. مشاور امنیت ملی آمریکا، مایک والتز، در یک کنفرانس مطبوعاتی در کاخ سفید اعلام کرد: ما کاملاً از تعهد ماده ۵ حمایت می‌کنیم، اما زمان آن رسیده که متحدان اروپایی ما سهم بیشتری بر عهده بگیرند.

این اظهارات نگرانی‌های گسترده‌ای را در اروپا ایجاد کرده است. ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود، ایده خروج از ناتو را مطرح کرد—پیشنهادی که همچنان باعث نگرانی رهبران اروپایی است، حتی با وجود تردیدهایی درباره امکان قانونی خروج آمریکا از ناتو بدون دخالت کنگره.

آلمان از جمله کشورهایی است که واکنش تندی نشان داده است. آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان، در کنفرانس امنیتی مونیخ اظهار داشت: “این یک لحظه سرنوشت‌ساز است و اروپا باید از خود دفاع کند.”

آیا اروپا قادر به دفاع از خود خواهد بود؟

در حال حاضر، حدود ۱۰۰ هزار نیروی آمریکایی در اروپا مستقر هستند که ۳۵ هزار نفر از آن‌ها در آلمان حضور دارند. این نیروها به عنوان یک عامل بازدارنده مهم در برابر روسیه شناخته می‌شوند. خروج ناگهانی این نیروها می‌تواند وضعیت امنیتی اروپا را به شدت تضعیف کند.

جیم تاونسند، معاون سابق وزیر دفاع آمریکا در امور ناتو و اروپا، در گفتگو با فارین پالیسی اظهار داشت: اروپایی‌ها تقریباً در وضعیتی هستند که باید بدون حضور آمریکا به فکر دفاع از خود باشند. اما در حال حاضر، آن‌ها نه نیروی کافی دارند، نه عمق استراتژیک و نه ظرفیت لازم برای انجام تمام کارهایی که نیروهای آمریکایی انجام می‌دهند.

تاونسند همچنین افزود که اروپا اکنون “به ورطه‌ای خطرناک نگاه می‌کند” و هشدار داد که “متحدان اروپایی آمادگی لازم برای جایگزینی نقش آمریکا را ندارند.”

او همچنین اشاره کرد که اگر اروپا یک دهه پیش به فکر تقویت نیروهای نظامی خود افتاده بود، اکنون می‌توانست در برابر تهدیدات احتمالی آمادگی بهتری داشته باشد. اما تا زمانی که ترامپ به قدرت رسید، بسیاری از کشورهای اروپایی اقدامی جدی در این راستا انجام ندادند.

مارک روته، دبیرکل ناتو، در پاسخ به این سؤال که ناتو چه زمانی هدف جدید هزینه‌های نظامی خود (۳ درصد تولید ناخالص داخلی) را اجرایی خواهد کرد، اظهار داشت: “ما نمی‌توانیم تکرار اشتباه سال ۲۰۱۴ را داشته باشیم که هدف ۲ درصدی تعیین شد اما تا زمانی که ترامپ رئیس‌جمهور شد، هیچ اقدامی صورت نگرفت.”

”

“

تقویت توان دفاعی اروپا: چالش‌ها و فرصت‌ها

اروپا اکنون بیش از هر زمان دیگری نیاز دارد که توان دفاعی خود را مستقل از آمریکا تقویت کند. در سال‌های اخیر، فرانسه و آلمان پیشنهاداتی برای ایجاد یک “ارتش اروپایی” مطرح کرده‌اند، اما این ایده همواره با مقاومت داخلی و محدودیت‌های بودجه‌ای مواجه شده است.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در سخنرانی اخیر خود در پاریس گفت: “اروپا دیگر نمی‌تواند تنها به آمریکا وابسته باشد. ما باید کنترل امنیت خود را به دست بگیریم.”

با این حال، موانع قابل توجهی وجود دارد. کشورهای عضو اتحادیه اروپا هنوز به یک توافق مشخص درباره نحوه تأمین بودجه دفاعی مشترک نرسیده‌اند و بسیاری از آن‌ها همچنان بر وابستگی به پیمان ناتو تأکید دارند. آلمان، به‌رغم تمایل به افزایش هزینه‌های دفاعی، هنوز ملاحظات سیاسی و اقتصادی جدی دارد که مانع از یک تغییر سریع در این مسیر می‌شود.

بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان، در واکنش به سخنان ترامپ گفت: ما تلاش خواهیم کرد تا قابلیت‌های دفاعی خود را تقویت کنیم، اما این مسئله یک‌شبه حل نخواهد شد.

بحران اوکراین و اهمیت حمایت اروپایی

هم‌زمان با افزایش تنش‌ها میان آمریکا و متحدان اروپایی، بحران اوکراین نیز به نقطه حساسی رسیده است. اوکراین به‌شدت به حمایت نظامی و مالی غرب وابسته است و تصمیمات آمریکا می‌تواند تأثیر مستقیمی بر توانایی کی‌یف برای مقاومت در برابر حملات روسیه داشته باشد.

ترامپ در ماه‌های اخیر بارها اعلام کرده که قصد دارد کمک‌های نظامی به اوکراین را کاهش دهد، مگر اینکه اروپایی‌ها سهم بیشتری بر عهده بگیرند. این موضع باعث نگرانی شدید در اتحادیه اروپا شده است.

اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در این باره گفت: اگر ما در اوکراین شکست بخوریم، امنیت کل اروپا در معرض خطر قرار خواهد گرفت.

اوکراین از زمان آغاز جنگ در فوریه ۲۰۲۲، میلیاردها دلار کمک از آمریکا و اروپا دریافت کرده است، اما بدون ادامه این حمایت‌ها، توان مقاومت این کشور به‌شدت کاهش خواهد یافت.

مقامات اوکراینی نیز از اروپا خواسته‌اند که فارغ از تصمیمات واشنگتن، حمایت‌های خود را افزایش دهند. دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین، گفت: اگر آمریکا کنار بکشد، اروپا باید آماده باشد که به‌تنهایی حمایت از اوکراین را بر عهده بگیرد.

آینده روابط اروپا و آمریکا

با توجه به مواضع جدید کاخ سفید، این پرسش مطرح می‌شود که آیا دوران وابستگی اروپا به آمریکا به پایان رسیده است؟ تحلیلگران معتقدند که حتی اگر ترامپ از ناتو خارج نشود، روابط امنیتی میان دو طرف هرگز مانند گذشته نخواهد بود.

دیوید مارکوس، استاد علوم سیاسی در دانشگاه جورج تاون، در این باره گفت: اروپا باید خود را برای یک دوره جدید آماده کند؛ دوره‌ای که در آن واشنگتن ممکن است به‌سادگی تصمیم بگیرد که در بحران‌های امنیتی اروپا مداخله نکند.

در این شرایط، اتحادیه اروپا باید سریع‌تر به سمت خودکفایی دفاعی حرکت کند. برخی از کشورها، از جمله فرانسه، معتقدند که همکاری‌های دفاعی بین اعضای اتحادیه اروپا باید به‌شدت گسترش یابد و حتی گزینه ایجاد یک نیروی نظامی مشترک در نظر گرفته شود.

با این حال، مخالفان این ایده هشدار می‌دهند که ایجاد یک ارتش اروپایی می‌تواند منجر به شکاف در ناتو شود و هزینه‌های سنگینی برای کشورهای عضو اتحادیه اروپا به همراه داشته باشد.

نتیجه‌گیری: آیا اروپا می‌تواند بدون آمریکا به مسیر خود ادامه دهد؟

در حالی که اروپا هنوز به شدت به آمریکا وابسته است، روند کنونی نشان می‌دهد که رهبران اروپایی دیگر به واشنگتن به‌عنوان یک شریک مطمئن نگاه نمی‌کنند. اگرچه هنوز گام‌های عملی برای استقلال دفاعی اروپا برداشته نشده، اما فشارهای جدید ممکن است این روند را تسریع کند.

در نهایت، اگر اروپا بتواند یک سیاست امنیتی مستقل ایجاد کند، می‌تواند به یک بازیگر جهانی قدرتمندتر تبدیل شود. اما اگر همچنان بر وابستگی به آمریکا تأکید داشته باشد، ممکن است در برابر تهدیدهای آینده، به‌ویژه از سوی روسیه، آسیب‌پذیر باقی بماند.

”