⏳ مدت زمان مطالعه: ۱۰ دقیقه | ✏️ ناشر/نویسنده: فارن افرز/دانیل بی. شاپیرو | 📅 تاریخ: ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ / ۲۴ خرداد ۱۴۰۴
⚠️ هشدار: بازنشر این مقاله با هدف ارائه دیدگاه‌های متنوع صورت گرفته و به معنای تأیید یا پذیرش مسئولیت دیدگاه‌های مطرح‌شده نیست.
چگونه جنگ بین ایران و اسرائیل می‌تواند تشدید شود—و ایالات متحده را درگیر کند
گفتگو با دانیل بی. شاپیرو
۱۳ ژوئن ۲۰۲۵
شامگاه ۱۲ ژوئن، اسرائیل مجموعه‌ای از حملات گسترده علیه ایران را آغاز کرد. اهداف این حملات شامل تأسیسات هسته‌ای ایران، سایت‌های موشکی، و چندین مقام ارشد نظامی و سیاسی بود. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، طی یک سخنرانی تلویزیونی اعلام موفقیت کرد. در همین حال، مقامات ایرانی سوگند انتقام یاد کردند و رهبران سراسر منطقه برای ناآرامی آماده شدند.
برای درک بهتر معنای حملات اسرائیل، دانیل بلاک، سردبیر ارشد فارن افرز، با دانیل بی. شاپیرو گفتگو کرده است. شاپیرو تا ژانویه معاون دستیار وزیر دفاع در امور خاورمیانه بود و از جمله وظایفش بررسی سناریوهایی بود که در آن تنش‌ها بین اسرائیل و ایران به جنگ تمام‌عیار تبدیل می‌شد و همچنین آماده‌سازی گزینه‌های ایالات متحده برای پاسخگویی بود. شاپیرو که اکنون عضو برجسته شورای آتلانتیک است، پیشتر به عنوان سفیر ایالات متحده در اسرائیل و مدیر ارشد امور خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای امنیت ملی نیز خدمت کرده است. گفتگوی آنها برای اختصار و وضوح ویرایش شده است.
________________
این حملات تا چه اندازه اهمیت دارند؟ چقدر جدی‌تر از حملات اسرائیل به ایران در آوریل و اکتبر سال گذشته هستند؟
ابعاد کامل حملات اسرائیل به ایران هنوز به طور کامل آشکار نشده است. اما این حملات به مراتب فراتر از دستاوردهای اسرائیل در حملات آوریل و اکتبر ۲۰۲۴ است. در حال حاضر مشخص شده که اسرائیل توانسته است سایت‌های کلیدی هسته‌ای مانند تأسیسات غنی‌سازی نطنز، مکان‌های مرتبط با تحقیقات احتمالی تسلیحاتی، سایت‌های پرتاب موشک بالستیک، و تعداد زیادی از رهبران ارشد رژیم و شخصیت‌های دخیل در برنامه هسته‌ای ایران را هدف قرار دهد. این گستردگی عملیات، فراتر از پیش‌بینی تقریباً همگان است.
با آشکار شدن جزئیات بیشتر، میزان نفوذ اسرائیل در سیستم ایران، بیش از پیش موجب شرمساری رژیم خواهد شد. ایران انگیزه فراوانی برای پاسخگویی خواهد داشت، اما توانایی آن برای انجام پاسخی معنادار در کوتاه‌مدت، به دلیل هرج و مرج در رهبری ناشی از این حملات، مختل خواهد شد. آنچه هنوز نامشخص است، میزان خسارت به سایت‌های غیررسمی یا تلفات غیرنظامیان است. با این حال، ایران احتمالاً تلاش خواهد کرد تا هرگونه خسارتی را که در حوزه غیرنظامی متحمل شده، تلافی کند، علاوه بر اینکه اهداف نظامی، اطلاعاتی و رهبری اسرائیل را نیز مورد حمله قرار خواهد داد.
تاکنون، دولت ترامپ قاطعانه خود را از این حملات دور نگه داشته است. به نظر شما دلیل این امر چیست؟
ترامپ از نتانیاهو برای ادامه مذاکرات هسته‌ای زمان بیشتری خواسته بود، اما نتانیاهو این فرصت را به او نداد. ترامپ با فاصله‌گذاری خود از تصمیم نتانیاهو، تلاش می‌کند ایران را از هرگونه پاسخ احتمالی علیه ایالات متحده بازدارد. همچنین، ترامپ ممکن است امیدوار باشد که بتواند مذاکرات هسته‌ای را زنده نگه دارد. اما به نظر می‌رسد رؤیای او برای یک راه‌حل دیپلماتیک که به غنی‌سازی هسته‌ای ایران پایان دهد، از بین رفته است. اکنون ایران به احتمال بسیار زیاد تلاش خواهد کرد تا به سرعت به سمت دستیابی به توانایی هسته‌ای حرکت کند و این امر ترامپ را با این معضل مواجه خواهد ساخت که آیا برای جلوگیری از آن، ناگزیر به اقدام نظامی خواهد بود یا خیر.
نظر شما درباره بیانیه مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، که ضمن وعده حفاظت از آمریکایی‌ها، به طور قابل توجهی اسرائیل را نادیده گرفته است، چیست؟
بیانیه روبیو با هدف ارسال این پیام به ایران صادر شد که ایالات متحده در این حملات دخالتی نداشته و اسرائیل به طور یکجانبه عمل کرده است. حذف نام اسرائیل نشانه‌ای دیگر از این است که واشنگتن نمی‌خواهد به عنوان حامی اقدام اسرائیل تلقی شود. با این حال، غیرقابل تصور است که مقامات آمریکایی از پیش از این اقدام اطلاعی نداشته باشند.
بیانیه روبیو به این معنا نیست که ایالات متحده در دفاع از اسرائیل یاری نخواهد رساند؛ بلکه کمک خواهد کرد.
چرا اسرائیل، علی‌رغم خواسته‌های ظاهری ترامپ، تصمیم گرفت در این مقطع زمانی حمله کند؟
نتانیاهو مدت‌هاست به اسرائیلی‌ها قول داده است که اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. این موضوع، محور اصلی فعالیت‌های سیاسی او بوده است. به گمان من، او احساس کرد که اسرائیل شاید هرگز فرصت بهتری برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران پیدا نکند. اسرائیل در سپتامبر ۲۰۲۴، حزب‌الله، گروه نیابتی ایران در لبنان را نابود کرد. سپس در اکتبر، سامانه‌های دفاع هوایی S-300 ایران را که روسیه به تهران داده بود – و پیچیده‌ترین سامانه‌های آن محسوب می‌شدند – منهدم ساخت. این دو موفقیت، همراه با سقوط رژیم اسد در سوریه که متحد کلیدی منطقه‌ای ایران بود، توانایی ایران برای دفاع از سایت‌های هسته‌ای یا انجام اقدامات تلافی‌جویانه را به شدت کاهش داده است.
چگونه می‌توان انتظار داشت که پاسخ ایران شکل بگیرد؟ و دفاع اسرائیل چگونه خواهد بود؟
ایران ممکن است تلاش کند تا چند صد موشک بالستیک به سمت اسرائیل پرتاب نماید. این اقدام با نحوه پاسخگویی ایران به اقدامات پیشین اسرائیل همخوانی دارد. پس از آنکه اسرائیل یک رهبر کلیدی ایران را در آوریل ۲۰۲۴ در دمشق به قتل رساند، ایران بیش از ۳۰۰ مهمات، شامل بیش از ۱۰۰ موشک بالستیک میان‌برد، به سمت اسرائیل شلیک کرد. در ماه اکتبر، پس از نابودی حزب‌الله در لبنان توسط اسرائیل، ایران دو برابر این تعداد موشک بالستیک پرتاب نمود. در آوریل، اسرائیل به یاری پدافند هوایی خود و ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده توانست از آسیب جدی جلوگیری کند. اما حمله اکتبر منجر به چند ده اصابت شد که خسارات نسبتاً جزئی به بار آورد. همچنین، در اوایل ژوئن، ایران به طور خاص متعهد شد که در پاسخ به چنین حمله‌ای، تأسیسات هسته‌ای خود اسرائیل را هدف قرار دهد.
اسرائیل، با تمرکز پدافند خود بر روی برخی سایت‌های حساس و مناطق غیرنظامی و با حمایت ایالات متحده، احتمالاً تلاش خواهد کرد تا از اشباع شدن سامانه‌های پدافند هوایی خود جلوگیری کرده و خسارات را به حداقل برساند، همان‌گونه که در برابر دو حمله پیشین ایران عمل کرد. ایالات متحده دو سامانه تاد (سامانه پدافند موشکی مرحله پایانی ارتفاع بالا) را برای کمک به اسرائیل در این کشور مستقر کرده است. این سامانه، مکمل پدافند موشکی پیکان اسرائیل و همچنین ناوهای نیروی دریایی ایالات متحده در نزدیکی است که از قابلیت پدافند موشکی برخوردارند.
همچنین، بعید است که این درگیری، حتی در صورت عقب‌نشینی سریع ایران، پایان یابد.
اسرائیل همچنین تقریباً به طور قطع با حملات بیشتری از سوی حوثی‌ها در یمن مواجه خواهد شد. حزب‌الله، حتی در وضعیت تضعیف‌شده کنونی، ممکن است برای انجام اقدامات تلافی‌جویانه فراخوانده شود. اما بعید است که حوثی‌ها بتوانند حملات گسترده‌ای را ترتیب دهند. توانایی‌های کاهش‌یافته حزب‌الله نیز تأثیر آن را محدود خواهد کرد، همانطور که فشار دولت جدید لبنان نیز ممکن است چنین تأثیری داشته باشد.
آیا اسرائیل به اقدامات تلافی‌جویانه ایران با حملات بیشتری پاسخ خواهد داد؟
نتانیاهو اظهار داشت که حملات اسرائیل تا زمانی که این کشور از رفع تهدید ایران هسته‌ای اطمینان حاصل نکند، ادامه خواهد یافت. بنابراین، ممکن است با یک کارزار طولانی‌مدت مواجه باشیم، نه یک حمله یکباره. اینکه آیا اسرائیل پس از آن، احساس نیاز به پاسخ به تلاش‌های تلافی‌جویانه ایران خواهد کرد یا خیر، به میزان زیادی به سطح خسارات و تلفاتی که متحمل می‌شود، بستگی دارد. لذا، یک دفاع موفق در برابر موشک‌های ایران می‌تواند تأثیر کاهنده بر تنش‌ها داشته باشد، در حالی که تلفات قابل توجه، تقریباً به طور قطع اسرائیل را به تلاش برای حمله مجدد به ایران سوق خواهد داد.
در اکتبر گذشته، اسرائیل در پی هماهنگی پاسخ خود به حمله ایران با واشنگتن بود؛ اقدامی که به جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، فرصت‌هایی برای شکل‌دهی و محدودسازی پاسخ اسرائیل داد. اما اسرائیل این بار علاقه چندانی به چنین هماهنگی نشان نداد و ترامپ نیز ممکن است آن را بی‌ارزش بداند. این امر می‌تواند به این معنا باشد که ایران برای کاهش سطح تنش با دشواری بیشتری مواجه شود.
همچنین، بعید است که درگیری، حتی در صورت عقب‌نشینی سریع ارتش ایران، پایان یابد. اسرائیل باید منتظر مجموعه‌ای از حملات نامتقارن مستمر، مانند عملیات سایبری و حملات تروریستی علیه سفارتخانه‌ها، مسافران و کسب‌وکارهای خود باشد.
احتمال حمله ایران به نیروهای آمریکایی چقدر است؟
این موضوع تا حد زیادی به پیام‌های ارسالی از سوی ایالات متحده بستگی دارد. ترامپ به صراحت اعلام کرده است که واشنگتن در حملات اسرائیل دخالتی نداشته و به ایران هشدار داده است که نیروهای آمریکایی را هدف قرار ندهد. اگر رهبران ایران دریابند که با درگیر کردن ایالات متحده یا دیگر بازیگران منطقه، با خطر حمله مستقیم ایالات متحده مواجه می‌شوند که خسارات وارده از سوی اسرائیل را تشدید خواهد کرد، به احتمال زیاد پاسخ خود را به حملات علیه اسرائیل محدود خواهند کرد. ایران ممکن است همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاهش داده و تلاش کند زیرساخت‌های هسته‌ای باقی‌مانده خود را بازسازی و بیش از پیش در عمق زمین مستحقر و مستحکم سازد. با این حال، ایران ممکن است تصمیم بگیرد به بازیگرانی غیر از اسرائیل حمله نکند تا آنها را از درگیری دور نگه دارد.
فرض کنیم ایران به ایالات متحده حمله کند و موجب تلافی‌جویی ایالات متحده شود، یا اینکه واشنگتن تصمیم بگیرد برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، مستقیماً وارد عمل شود. حمله آمریکا به ایران چگونه ممکن است پیش برود؟
برخی از امکاناتی که حمله آمریکا را تسهیل می‌کنند، هم‌اکنون در دسترس هستند. ناوگروه هواپیمابر یواس‌اس کارل وینسون همچنان در منطقه مستقر است. پیش از حمله، ممکن است یک ناوگروه هواپیمابر دیگر به سمت منطقه حرکت کند. هواپیماهای اضافی مانند اسکادران‌های جنگنده، هواپیماهای سوخت‌رسان، و بالگردهای جستجو و نجات نیز احتمالاً به پایگاه‌های منطقه اعزام خواهند شد. ایالات متحده همچنین دارای قابلیت‌های منحصربه‌فردی است که در صورت قصد هدف قرار دادن تأسیسات غنی‌سازی عمیقاً مدفون ایران در فردو، می‌تواند از آنها بهره گیرد.
ایران چگونه با دخالت مستقیم ایالات متحده برخورد خواهد کرد؟
ایران حملات آمریکا را بدون پاسخ تلافی‌جویانه رها نخواهد کرد. ایران زرادخانه‌ای شامل هزاران موشک بالستیک کوتاه‌برد و پهپاد در اختیار دارد که می‌تواند به پایگاه‌های آمریکایی در بحرین، کویت، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی پرتاب کند. این کشور پس از ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس ایران، توسط واشنگتن در سال ۲۰۲۰، از چنین موشک‌هایی برای حمله به نیروهای آمریکایی استفاده کرد.
ایران اکنون احتمالاً با تمام توان برای دستیابی به سلاح هسته‌ای تلاش خواهد کرد.
گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در عراق و سوریه، که به پهپادهای ایرانی مجهز هستند، می‌توانند به پایگاه‌های آمریکایی شلیک کنند، همانطور که پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به مدت چندین ماه این کار را انجام دادند. آنها همچنین ممکن است سفارت آمریکا در بغداد را هدف قرار دهند. سربازان و پرسنل مستقر در این مکان‌ها ممکن است مجبور شوند دوره‌های طولانی را در پناهگاه‌ها سپری کنند. سامانه‌های پدافند هوایی در مکان‌های خاص ممکن است در برابر حجم انبوه مهمات ورودی، کارایی خود را از دست بدهند و خطر تلفات آمریکایی وجود خواهد داشت. ایالات متحده باید دولت عراق را تحت فشار قرار دهد تا از پیوستن شبه‌نظامیان شیعه به جنگ جلوگیری کند؛ اقدامی که از اواسط سال ۲۰۲۴ با موفقیت انجام شده است. نیروهای آمریکایی باید آماده حمله به شبه‌نظامیانی باشند که به آنها حمله می‌کنند، همانطور که سال گذشته چندین بار این کار را انجام دادند. علاوه بر این، ایالات متحده و دولت‌های منطقه باید حوثی‌ها را برای عدم ازسرگیری حملات در دریای سرخ تحت فشار قرار دهند و در صورت ازسرگیری حملات توسط حوثی‌ها، آماده انجام حملات متقابل باشند. واشنگتن همچنین باید برای حملات نامتقارن، هم در منطقه و هم در خاک خود ایالات متحده، آماده شود.
آیا ایران یا شرکای آن می‌توانند تصمیم بگیرند به کشورهای عربی حمله کنند، همانطور که در گذشته نیز چنین کرده‌اند؟
کشورهای حاشیه خلیج فارس احتمالاً حمله اسرائیل را محکوم خواهند کرد تا ایران را از حمله به قلمرو و دارایی‌های خود منصرف سازند. اما اگر ایالات متحده درگیر شود، ایران ممکن است موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد را به اماکن غیرنظامی یا زیرساخت‌های انرژی در کشورهای خلیج فارس شلیک کند تا بهای آنچه را که همدستی با حمله ایالات متحده تلقی می‌کنند، بپردازند.
ایران همچنین تلاش برای بستن تنگه هرمز به روی تانکرهای نفت و گاز را با استفاده از محاصره دریایی، مین‌های دریایی، مین‌های چسبان که توسط قایق‌های تندرو مستقر می‌شوند، یا ترکیبی از این روش‌ها، در نظر خواهد گرفت. عربستان سعودی و امارات متحده عربی دارای امکانات پدافند هوایی قابل توجهی هستند، اما همه این کشورها همچنان در برابر حملات آسیب‌پذیر خواهند بود.
این جنگ برای آینده برنامه هسته‌ای ایران چه پیامدهایی دارد؟
بیشتر برآوردها حاکی از آن بود که اسرائیل به تنهایی می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را چندین ماه به عقب براند. گزارش‌های عمومی تخمین زده‌اند که حملات ایالات متحده، در عین حال، می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را تا یک سال به تعویق بیندازد. اما این جداول زمانی بر این فرض استوارند که ایران بلافاصله بازسازی را آغاز می‌کند و تأخیرهای اضافی ناشی از عوامل اقتصادی یا سیاسی را در نظر نمی‌گیرند. این تخمین‌ها همچنین تأثیر بازدارندگی یا حملات مجدد احتمالی را لحاظ نمی‌کنند.
با این حال، محتمل است که ایران اکنون با تمام توان برای دستیابی به سلاح هسته‌ای تلاش کند. ترامپ، به نوبه خود، با این تصمیم مواجه خواهد شد که آیا برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، مداخله نظامی کند یا خیر. این تصمیم، با توجه به عزم دیرینه او برای دور نگه داشتن ایالات متحده از جنگ‌های خاورمیانه، مشاوران و پایگاه سیاسی او را دچار اختلاف نظر خواهد کرد.
فارن پالیسی : «درون طرح جسورانه خلع سلاح لبنان» | ۰۹ مهر ۱۴۰۴
نشریه اکسپرت : “پژواک جنگ گذشته” | ۱۳ مهر ۱۴۰۴
مجله فارن پالیسی : “یک پرسش کلیدی درباره توافق غزه: چرا حالا؟” | ۱۸ مهر ۱۴۰۴
نشریه فارن افرز : «بزرگترین آزمون ارتش ایالات متحده» | ۰۹ مهر ۱۴۰۴