تایمز اسرائیل: بریتانیا، فرانسه و آلمان روند اعمال تحریم‌های بازگشت خودکار علیه ایران را آغاز کردند | ۰۶ شهریور ۱۴۰۴

بریتانیا، فرانسه و آلمان روز پنجشنبه تصمیم خود را برای اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای‌اش اعلام کردند. این اقدام خشم مقامات ایرانی و استقبال اسرائیل و ایالات متحده را برانگیخت.

این گام در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل توسط قدرت‌های اروپایی اعلام شد، در حالی که آنها فرآیندی ۳۰ روزه را برای بازگرداندن اقدامات تنبیهی علیه جمهوری اسلامی آغاز کردند. این سه کشور اروپایی (E3) ماه‌ها بود که تهدید به فعال‌سازی مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها (اسنپ‌بک) می‌کردند و در صورت عدم اقدام تا اواسط اکتبر، توانایی خود برای بازگرداندن تحریم‌ها را بر اساس مفاد توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با تهران از دست می‌دادند.

واکنش‌ها و زمینه دیپلماتیک

این سه امضاکننده اروپایی توافق هسته‌ای که اکنون در حال احتضار است، از زمان حمله اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران در اواسط ژوئن، چندین دور گفتگو با ایران برگزار کردند. این مذاکرات با هدف دستیابی به توافقی برای به تعویق انداختن این مکانیسم بود، اما گروه E3 تشخیص داد که گفتگوهای روز سه‌شنبه در ژنو، تعهدات ملموس کافی از سوی ایران را به همراه نداشته است.

کشورهای اروپایی تهران را به نقض قاطعانه توافقی که هدف آن جلوگیری از دستیابی رژیم به سلاح هسته‌ای بود، متهم کردند. ایالات متحده که بخشی از آن توافق بود، در سال ۲۰۱۸ در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ از آن خارج شد و اوایل امسال مذاکرات غیرمستقیم ناموفقی با تهران برگزار کرد.

وزرای خارجه فرانسه و آلمان تأکید کردند که این تصمیم، که تنها تا پایان سپتامبر به تحریم‌های مشخصی منجر خواهد شد، به معنای پایان دیپلماسی با تهران نیست. ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، در شبکه اجتماعی ایکس گفت: «ما مصمم هستیم که از دوره ۳۰ روزه پیش رو برای گفتگو با ایران استفاده کنیم. ما همچنان به دیپلماسی برای اطمینان از اینکه ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند، متعهد هستیم.» یوهان وادپول، وزیر خارجه آلمان، خواستار همکاری کامل ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تعهد روشن به مذاکرات مستقیم با ایالات متحده شد و گفت دیپلماسی همچنان می‌تواند ادامه یابد.

یک مقام ارشد ایرانی در گفتگو با رویترز این اقدام را «اقدامی علیه دیپلماسی، نه فرصتی برای آن» خواند. او پذیرفت که ایران به دیپلماسی با E3 ادامه خواهد داد، اما «تحت فشار تسلیم نخواهد شد.» عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، گفت تهران به این تصمیم «پاسخ مناسب» خواهد داد و این اقدام را «غیرقانونی و غیرقابل توجیه» خواند.

استقبال آمریکا و اسرائیل از اقدام اروپا

وزرای E3 روز چهارشنبه تصمیم خود را به مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، اطلاع دادند و گفتند امیدوارند ایران تا پایان سپتامبر برای ارائه تعهداتی در مورد برنامه هسته‌ای خود که آنها را به تعویق اقدام مشخص متقاعد کند، وارد گفتگو شود. روبیو روز پنجشنبه در بیانیه‌ای از این تصمیم استقبال کرد و تأکید کرد که قدرت‌های اروپایی پیش از اقدام برای اعمال تحریم‌ها، مذاکرات را دنبال کرده‌اند. روبیو گفت: «این متحدان اروپایی مورد روشنی از “عدم اجرای قابل توجه” مستمر تعهدات هسته‌ای ایران را ارائه کرده‌اند که مبنای محکمی برای آغاز بازگشت خودکار تحریم‌ها ایجاد می‌کند.»

او ادامه داد: «گروه E3 می‌توانست در هر زمانی از سال ۲۰۱۹ بازگشت خودکار را آغاز کند، اما در عوض تصمیم گرفت ابتدا تعاملات و تماس‌های فشرده را دنبال کند – تا به ایران یک راه خروج دیپلماتیک از استراتژی تشدید تنش هسته‌ای خود ارائه دهد.»

این اقدام همچنین با استقبال شدید مقامات اسرائیلی روبرو شد. گیدئون سعر، وزیر امور خارجه، این تحریم‌ها را «اجتناب‌ناپذیر» خواند و در عین حال هشدار داد که ایران از هدف خود برای دستیابی به سلاح هسته‌ای دست نکشیده است. او در شبکه اجتماعی ایکس این اقدام را «گامی مهم در کارزار دیپلماتیک برای مقابله با جاه‌طلبی‌های هسته‌ای رژیم ایران» ستود.

دنی دانون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، نیز این اقدام را ستود و گفت: «کشورهای جهان… در حال پیوستن به مبارزه علیه محور شرارت هستند.» او افزود: «این گامی مهم در راه متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران و افزایش فشار بر رژیم تهران است.»

پیشینه درگیری نظامی اخیر

درگیری نظامی کوتاه بین اسرائیل و ایران در ۱۳ ژوئن با یک حمله غافلگیرانه اسرائیل آغاز شد و ۱۲ روز بعد، کمی پس از پیوستن آمریکا به کارزار و حمله به سه سایت کلیدی هسته‌ای، پایان یافت. اسرائیل اعلام کرد که حمله گسترده‌اش به رهبران ارشد نظامی، دانشمندان هسته‌ای، سایت‌های غنی‌سازی اورانیوم و برنامه موشک‌های بالستیک ایران برای جلوگیری از تحقق طرح اعلام‌شده جمهوری اسلامی برای نابودی دولت یهود، ضروری بوده است.

ایران تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را رد کرده است. با این حال، اورانیوم را تا سطوحی که کاربرد صلح‌آمیز ندارد غنی‌سازی کرده، مانع بازرسی بازرسان بین‌المللی از تأسیسات هسته‌ای خود شده و توانایی‌های موشکی بالستیک خود را گسترش داده است. اسرائیل اعلام کرد که ایران اخیراً گام‌هایی به سوی تسلیحاتی شدن برداشته است. ایران در تلافی حملات اسرائیل، بیش از ۵۰۰ موشک بالستیک و حدود ۱۱۰۰ پهپاد به سمت اسرائیل پرتاب کرد. به گفته مقامات بهداشتی و بیمارستان‌ها، این حملات در اسرائیل ۳۱ کشته و بیش از ۳۰۰۰ زخمی بر جای گذاشت.