نشریه اکونومیست: «جنگل‌زدایی میلیون‌ها دلار برای کشاورزان برزیلی هزینه دارد» | ۷ آذر ۱۴۰۳

بدون درختان برای گردش رطوبت، زمین گرم‌تر و خشک‌تر می‌شود

دهه‌ها افزایش تولید ذرت و سویا، برزیل را به یک قدرت کشاورزی تبدیل کرده است. این امر همچنین منجر به تخریب بخش‌های وسیعی از جنگل‌های بارانی آمازون شده است. این موضوع مدت‌هاست که کشاورزان و طرفداران محیط زیست را در مقابل هم قرار داده است. اما مطالعه‌ای که در ماه اکتبر توسط دانشگاه فدرال میناس گرایس (UFMG) و بنیاد جنگل‌های بارانی نروژ (RFN) منتشر شد، نشان می‌دهد که جنگل‌زدایی تا چه حد به کشاورزان نیز آسیب می‌رساند.

این گزارش نشان می‌دهد که عمل پاک‌تراشی (حذف تمام درختان از یک منطقه معین) در آمازون برزیل منجر به کاهش بازده محصولات کشاورزی شده و منجر به خسارت اقتصادی کل حدود ۱ میلیارد دلار بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۹ شده است. پس از در نظر گرفتن هزینه‌های تولید، درآمدهای خالص سویا در آن دوره ۱۰ درصد کاهش یافته است، در حالی که درآمدهای ذرت ۲۰ درصد کاهش یافته است. فراتر از ترازنامه، آندرس کروگ، مشاور متخصص جنگل در RFN، می‌گوید این یافته‌ها خطر جنگل‌زدایی برای امنیت غذایی جهانی را نشان می‌دهد.

وقتی جنگل‌های باستانی به دشت‌های وسیع تبدیل می‌شوند، تعادل ظریف چرخه‌های آب مختل می‌شود. همانطور که درختان تنفس می‌کنند، آب را به بخار تبدیل می‌کنند که سپس ابرهای بارانی بزرگ و متراکم را تشکیل می‌دهد و اثر خنک‌کنندگی بر منطقه دارد. این فرآیند بازیافت رطوبت همچنین بر گردش جوی تأثیر می‌گذارد که نقش کلیدی در تنظیم دما در حوضه آمازون ایفا می‌کند.

اثرات در مناطقی که بیشترین جنگل‌زدایی را داشته‌اند، شدیدتر است. در مناطقی که بیش از ۸۰ درصد جنگل پاک‌تراشی شده است، شروع فصل بارندگی از سال ۱۹۸۰ به مدت ۷۶ روز به تأخیر افتاده است. بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۹، بارندگی در همین مناطق در فصل کشت سویا ۴۰ درصد و در زمان کشت ذرت ۲۳ درصد کاهش یافته است. حداکثر دمای هوا در همین دوره تقریباً ۲.۵ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است (از ۳۰ درجه سانتی‌گراد به ۳۲.۵ درجه سانتی‌گراد). باران کمتر و روزهای گرم‌تر به معنای برداشت کمتر و درآمدهای کمتر است.

جلوگیری از جنگل‌زدایی بیشتر در جنوب آمازون برزیل می‌تواند این روند را کند کند. اگر پاک‌تراشی با سرعت ادامه یابد، انتظار می‌رود کشاورزان از هر نوع (از جمله دامداران) با شرایط سخت‌تری روبرو شوند. یک تخمین می‌گوید که تا سال ۲۰۵۰ آنها سالانه تا ۱ میلیارد دلار ضرر خواهند کرد.

جنگل‌کاری مجدد حتی می‌تواند روندهای بارندگی را معکوس کند: این گزارش نتیجه می‌گیرد که اگر ایالت پارا در برزیل (مرکز کشاورزی فشرده) ۵۵۰۰۰ کیلومتر مربع از زمین‌های قابل کشت را دوباره جنگل‌کاری کند، باران می‌تواند به طور متوسط پنج روز زودتر ببارد و در برخی مناطق تا ۱۹ روز زودتر. در مناطقی که بیشترین جنگل‌زدایی را داشته‌اند، این امر باید سالانه ۱۵۲ میلی‌متر بارندگی بیشتر به همراه داشته باشد.

با این حال، در حال حاضر، این امر دست نیافتنی به نظر می‌رسد. شرکت‌های کشاورزی در برزیل تمایل دارند با چنین گزارش‌هایی و محققانی که آنها را تولید می‌کنند، با شک و تردید برخورد کنند. اصطلاح «کشاورزی‌هراس» (agri-phobic) اغلب برای توصیف دانشمندانی استفاده می‌شود که از شیوه‌های کشاورزی این کشور انتقاد می‌کنند. سوء ظن در سطح مردمی نیز احساس می‌شود. علی‌رغم افزایش هزینه‌های سازگاری با شرایط خشک‌تر، کشاورزان برزیلی ادعاهایی مبنی بر اینکه بازده پایین‌تر ناشی از تغییرات اقلیمی یا جنگل‌زدایی است را رد می‌کنند.

بریتالدو سوارس-فیلیو، محقق UFMG و نویسنده اصلی گزارش، امیدوار است که تمرکز بر تأثیر مالی جنگل‌زدایی، به جای مدل‌سازی انتزاعی، بتواند منتقدان را متقاعد کند. او استدلال می‌کند که شیوه‌های کشاورزی پایدار به نفع اقتصادی تجارت کشاورزی (agribusiness) است. او می‌گوید: «آنها می‌گویند ما مقصر کشاورزی‌هراسی هستیم، اما آنها در حال ارتکاب خودکشی کشاورزی (agri-suicide) هستند.» ■

کنجکاو در مورد جهان هستید؟ برای لذت بردن از پوشش علمی گسترده ما، در Simply Science، خبرنامه هفتگی مشترکین ما، ثبت نام کنید.