بیش از ۱۰۰ روز پس از «روز آزادسازی» رئیس‌جمهور دونالد ترامپ، نظم نوین تجارت جهانی در حال آشکار شدن است. این یک سیستم ترجیحات امپراتوری است. کانادا با برنامه‌ریزی برای به رسمیت شناختن فلسطین به عنوان یک کشور، رئیس‌جمهور را خشمگین کرده و بنابراین با عوارض گمرکی ۳۵ درصدی روبرو است. از آنجا که آقای ترامپ معتقد است صادرکنندگان به طور ناعادلانه‌ای آمریکا را فریب می‌دهند، در ۳۱ ژوئیه اعلام کرد که تعرفه‌های «متقابل» بر بسیاری از شرکای تجاری، از ۱۰ تا ۴۱ درصد، اعمال خواهد کرد. در همین حال، اتحادیه اروپا، ژاپن و کره جنوبی برای جلوگیری از تهدیدهای تعرفه‌ای، همگی با آقای ترامپ توافق‌هایی کرده‌اند که در آنها قول می‌دهند بازارهای خود را باز کرده و صدها میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کنند، در ازای اعمال عوارض ۱۵ درصدی بر صادراتشان.
یک ایده فریبنده در حال جا افتادن است که آمریکا از همه اینها سود می‌برد. به هر حال، رئیس‌جمهور بزرگترین شرکای تجاری خود را وادار به توافق‌هایی کرده که به خواسته‌های او نزدیک‌تر از خواسته‌های آنهاست. بازارهای مالی به عوارض بالاتر بی‌توجهی کرده‌اند، اقتصاد واقعی نشانه‌های کمی از آسیب نشان می‌دهد و در تمام این مدت درآمدهای تعرفه‌ای در حال سرازیر شدن است. اما این طرز فکر عمیقاً اشتباه است. بازی هنوز تمام نشده و این بازی‌ای است که آمریکا نمی‌تواند در آن پیروز شود.
یک سوءتفاهم بنیادین
علیرغم همه ادعاها مبنی بر اینکه «ترامپ همیشه جا می‌زند»، رئیس‌جمهور با تعرفه‌ها به پیش رفته است. بر اساس گزارش «لابراتوار بودجه ییل»، نرخ تعرفه مؤثر آمریکا قرار است در ۷ اوت به ۱۸ درصد افزایش یابد، تقریباً هشت برابر نرخ رایج سال گذشته و بازگشت به سطوحی که آخرین بار در دوران رکود بزرگ دیده شد. آن‌طور که حامیان ماگا (MAGA) به تصویر می‌کشند، این یک پیروزی برای آقای ترامپ است، زیرا شرکای تجاری آمریکا هزینه تعرفه‌های بالاتر را متحمل می‌شوند و به گمرک آمریکا کمک می‌کنند تا نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار در ماه درآمد کسب کند. متأسفانه، این ایده حتی در خارج از آمریکا نیز در حال رواج یافتن است. اندکی پس از توافق اتحادیه اروپا با آقای ترامپ، مخالفان در پایتخت‌های اروپایی از این واقعیت که این اتحادیه مجبور به پرداخت خواهد بود، ابراز تأسف کردند.
این یک سوءتفاهم بنیادین از اقتصاد تجارت است. سال‌ها تجربه نشان می‌دهد که تعرفه‌ها به فروشندگان کالا به اندازه خریداران آسیب نمی‌رسانند. هرچه رئیس‌جمهور تعرفه‌ها را بیشتر افزایش دهد، هموطنان خودش بیشتر از انتخاب با قیمت‌های پایین محروم خواهند شد. اگرچه تأمین‌کنندگان خارجی قیمت‌های خود را شدیدتر از تعرفه‌های دوره اول آقای ترامپ کاهش داده‌اند، تحلیلگران گلدمن ساکس معتقدند که تاکنون چهار پنجم کامل هزینه‌های تعرفه توسط شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان آمریکایی تحمل شده است. کافی است از فورد یا جنرال موتورز بپرسید: این خودروسازان معتقدند که به ترتیب ۸۰۰ میلیون و ۱.۱ میلیارد دلار هزینه تعرفه، تنها در سه ماهه دوم امسال پرداخت کرده‌اند.
واکنش خاموش اقتصاد و هزینه‌های بلندمدت
اما واکنش خاموش اقتصادی و بازار مالی تاکنون چه دلیلی دارد؟ صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی‌های خود را برای رشد اقتصادی جهانی و آمریکا در سال جاری، در مقایسه با پیش‌بینی‌های ماه آوریل، افزایش داده است. اگرچه شاخص S&P 500 از زمان امضای فرمان آقای ترامپ کاهش یافته، اما همچنان نزدیک به ۱۲ درصد بالاتر از «روز آزادسازی» است؛ دلار، هرچند پایین آمده، اما در هفته‌های اخیر تقویت شده است.
پاسخ این است که اقتصاد تحت تأثیر نیروهای مختلفی قرار دارد، از جمله انبار کردن سنگین کالا قبل از اجرایی شدن تعرفه‌ها – که درد را به تأخیر می‌اندازد، اما از بین نمی‌برد – و همچنین یک رونق فوق‌العاده در هزینه‌های سرمایه‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی. به گفته «رنسانس ماکرو ریسرچ»، سرمایه‌گذاری‌های سرمایه‌ای در هوش مصنوعی در دو سه ماهه گذشته بیش از کل هزینه‌های مصرف‌کننده به رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا کمک کرده است. تا حدی به دلیل این امر، بازارهای سهام قدرت بیشتری یافته‌اند. شاید سرمایه‌گذاران نیز معتقدند که شرکت‌ها با تعرفه‌های بالاتر سازگار خواهند شد. انگیزه برای مسیریابی تجارت از طریق مکان‌هایی با عوارض نسبتاً پایین قوی خواهد بود – هرچند آقای ترامپ قول داده است که چنین «ترانشیپمنتی» را با تعرفه‌های ۴۰ درصدی مجازات کند. یک پویایی ناراحت‌کننده نیز ایجاد شده است: از آنجا که سرمایه‌گذاران فکر می‌کنند رئیس‌جمهور در نهایت جا خواهد زد، او را برای پیشروی جسورتر می‌کنند.
با این حال، با پیشروی او، هزینه‌های بلندمدت برای اقتصاد افزایش خواهد یافت. آقای ترامپ به نام انصاف، در حال کنار گذاشتن یک سیستم چندجانبه است که در آن تعرفه‌ها بر کالاهای یکسان، صرف‌نظر از مبدأ آنها، اعمال می‌شد. به جای آن، یک سیستم دوجانبه قرار دارد که در آن محصولات می‌توانند بسته به مبدأ خود با نرخ‌های متفاوتی روبرو شوند. این نرخ‌های جدید نه تنها بالاتر هستند؛ بلکه موضوع چانه‌زنی بی‌پایان بر سر تقریباً هر مسئله‌ای هستند. همین هفته، این مسائل شامل پیگیری قضایی یک متحد ترامپ توسط دادگاه‌های برزیل و یک جنگ مرزی بین تایلند و کامبوج بود. از آنجا که سیاست تعرفه‌ای تنها توسط یک نفر تعیین می‌شود، چانه‌زنی‌ها تحت تأثیر لابی‌گری و هوس‌های ریاست‌جمهوری قرار خواهند گرفت. به دلیل شخصیت او، آقای ترامپ هر زمان که مورد تملق قرار گیرد، معافیت‌ها را در نظر خواهد گرفت و هر زمان که ناراضی شود، تعرفه‌ها را تهدید خواهد کرد.
خریداران آمریکایی هزینه آن را خواهند پرداخت. زمانی آنها از انتخاب‌های فراوان بهره‌مند بودند، زیرا تولیدکنندگان داخلی و خارجی برای فروش به آنها رقابت می‌کردند. اکنون شرکت‌هایی که موفق می‌شوند، نه تنها به دلیل نوآور بودن، بلکه به دلیل هوشمندی در بازی با سیستم، موفق خواهند شد. و به یاد داشته باشید که یک اثر چرخ‌دنده‌ای در اینجا در کار است. زمانی که – یا بهتر است بگوییم، اگر – رؤسای جمهور آینده بخواهند تعرفه‌ها را به سطح اولیه خود بازگردانند، با لابی‌گری خشمگین شرکت‌های آمریکایی روبرو خواهند شد که به پناه گرفتن پشت موانع تعرفه‌ای عادت کرده و در نتیجه در بازارهای جهانی غیررقابتی شده‌اند. همه چیز در این مورد مضر است. و هرچه آقای ترامپ بگوید، هیچ چیز در مورد آن منصفانه نیست.
فارن پالیسی : «درون طرح جسورانه خلع سلاح لبنان» | ۰۹ مهر ۱۴۰۴
نشریه اکسپرت : “پژواک جنگ گذشته” | ۱۳ مهر ۱۴۰۴
مجله فارن پالیسی : “یک پرسش کلیدی درباره توافق غزه: چرا حالا؟” | ۱۸ مهر ۱۴۰۴
نشریه فارن افرز : «بزرگترین آزمون ارتش ایالات متحده» | ۰۹ مهر ۱۴۰۴