نشریه دیپلمات : «عربستان سعودی صدور ویزای الکترونیکی برای شهروندان تاجیکستان و ازبکستان را به حالت تعلیق درآورد» | ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴

عربستان سعودی صدور ویزای الکترونیکی (e-visas) برای شهروندان ازبکستان و تاجیکستان را موقتاً به حالت تعلیق درآورده است.

این تعلیق که از ۲۳ آوریل تا ۹ ژوئن ۲۰۲۵ اجرایی می‌شود، با فصل سالانه حج مسلمانان همزمان است. در این دوره، مسافران از ازبکستان و تاجیکستان باید از طریق سفارتخانه‌های عربستان سعودی یا مراکز مجاز صدور ویزا در کشورهای خود برای ویزا اقدام کنند. وزارت گردشگری عربستان سعودی این تعلیق را رسماً اعلام نکرده است، اما این اقدام در وب‌سایت این وزارتخانه تأیید شده و با تلاش‌های گسترده‌تر پادشاهی برای مدیریت هجوم زائران از آسیای مرکزی در طول فصل حج، تضمین بررسی مناسب و رعایت مقررات همسو است.

ساکنان اتحادیه اروپا، بریتانیا یا ایالات متحده، و همچنین مسافرانی که ویزای معتبر این کشورها را دارند، همچنان می‌توانند هنگام ورود به مبادی ورودی عربستان سعودی ویزا دریافت کنند.

در ازبکستان، این تعلیق با چالش‌های جاری در تنظیم تورهای زیارتی خصوصی مسلمانان همزمان است. حوادث اخیر مشکلاتی مانند خدمات جعلی حج و آژانس‌های مسافرتی بدون مجوز را برجسته کرده است. در یک مورد، مردی در تاشکند به اتهام دریافت ۲۳۶۰۰ دلار برای اعزام غیرقانونی چهار نفر به حج بازداشت شد. برای رسیدگی به این نگرانی‌ها، مقامات ازبکستان قصد دارند تا سپتامبر ۲۰۲۵ یک پورتال واحد برای حج و عمره راه‌اندازی کنند که هدف آن ساده‌سازی فرآیند و کاهش موانع بوروکراتیک است.

در همین حال، شهروندان تاجیکستان به‌طور گسترده‌تری با محدودیت‌های ویزا مواجه هستند.

در اوت ۲۰۲۴، امارات متحده عربی (UAE) صدور ویزا برای شهروندان مرد تاجیکستان را به دلیل نگرانی‌های امنیتی متوقف کرد. مردان تاجیکی که به‌صورت انفرادی برای ویزای امارات درخواست داده‌اند، با رد مداوم مواجه شده‌اند، در حالی که زنان و گروه‌های خانوادگی همچنان بدون مشکل تأییدیه دریافت می‌کنند. برخی گمان می‌برند که این تغییر سیاست ممکن است با نگرانی‌ها در مورد مهاجرت غیرقانونی کار و پتانسیل افراط‌گرایی و رادیکالیزاسیون مذهبی مهاجران مرد آسیای مرکزی مرتبط باشد. تاکنون، امارات متحده عربی بیانیه رسمی در مورد تغییر در شیوه‌های صدور ویزا صادر نکرده است. هزینه ویزای امارات برای شهروندان تاجیکستان تقریباً ۱۰۰ دلار باقی مانده است که تقریباً معادل متوسط حقوق ماهانه در تاجیکستان است.

در آوریل ۲۰۲۴، ترکیه نیز ترتیب سفر بدون ویزا برای شهروندان تاجیکستان را لغو کرد. بر اساس سیاستی که از سال ۲۰۱۸ برقرار بود، اتباع تاجیکستان مجاز بودند بدون ویزا تا ۹۰ روز وارد ترکیه شوند. این تصمیم در پی افزایش نگرانی‌های امنیتی پس از حمله تروریستی ۲۲ مارس در تالار کروکوس سیتی مسکو اتخاذ شد که در آن بیش از ۱۴۰ نفر کشته شدند. گروه داعش خراسان (ISKP) مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و چهار مظنون دستگیر شده توسط مقامات روسی به‌عنوان اتباع تاجیکستان شناسایی شدند.

در حالی که مقامات ترکیه صراحتاً تغییر سیاست ویزا را به حمله مسکو مرتبط نکردند و قول دادند که این تصمیم موقتی است، نزدیکی این رویدادها منجر به گمانه‌زنی در مورد ارتباط آنها شد. دوشنبه با الزامات ویزای متقابل برای شهروندان ترکیه پاسخ داد و بدین ترتیب ترکیه را از ترتیب سفر بدون ویزا به تاجیکستان که از ۱ ژانویه ۲۰۲۲ برای اتباع ۵۲ کشور در دسترس بوده است، مستثنی کرد.

شهروندان تاجیکستان اکنون تنها می‌توانند بدون ویزا به ۲۲ کشور سفر کنند که نیمی از آنها جمهوری‌های شوروی سابق هستند – اگرچه روسیه، مقصد اصلی سفر میلیون‌ها تاجیک که به دنبال کار در خارج از کشور هستند، نیز امسال قوانین مهاجرتی خود را برای مهاجران آسیای مرکزی سخت‌تر کرده است. مقررات جدید اقامت بدون ویزا در روسیه را از شش به سه ماه کاهش داده، محدودیت‌های استخدام را گسترش داده و فهرستی از مهاجران غیرقانونی ایجاد کرده است. به نظر می‌رسد این محدودیت‌های فزاینده ویزا پاسخی به تهدیدات همیشگی (اگرچه گاهی اغراق‌آمیز) از سوی گروه‌های افراطی در داخل و اطراف آسیای مرکزی باشد و نشان‌دهنده تمایل دولت‌های استبدادی محلی برای پذیرش چنین محدودیت‌هایی برای محدود کردن بیشتر آزادی حرکت شهروندان خود است.